Θεματολογία - "Ο Μαρξ Της Εξέγερσης Στον Κήπο Του Επίκουρου" - "Ο Μαρξ Της Δημοκρατίας" - "Ο Μαρξ Του Κομμουνισμού" (2:08) - Ο Μαρξ Στο Παρίσι (1843) (Μια Υπαρξιακή Μετατόπιση) (10:03) - Κοινωνικό-Πολιτικό-Πολιτιστικό Κλίμα Στο Παρίσι (Εργατική Τάξη/Εργατικές Ομάδες/ Πολιτιστικές & Εκπαιδευτικές Λέσχες) (19:19) - Lorenz von Stein & Μαρξ (34:28) - Heinrich Heine & Μαρξ (41:48) - Λουδοβίκος Φόυερμπαχ & Μαρξ (59:51) - Μαρξ & Γαλλική Επανάσταση (1:07:31) - Ιδιώτης-Πολίτης κατά Μαρξ (Ελευθερία-Ισότητα-Αλληλεγγύη) (1:14:27) - "Αποξένωση" Κατά Μαρξ (Έννοια-Περιεχόμενο-Προοπτικές) (1:33:51) - Προλεταριακό Βίωμα - Αριστοδημοκρατική Πρωτοπορία - Ελευθεριακές Πρωτοπορίες (1:41:36) - Περί Προλεταριακού Βιώματος (1:43:34) - Περί Αριστοδημοκρατικής Πρωτοπορίας (Περιεχόμενο & Προβληματισμοί) (1) (1:47:01) - Περί Ελευθεριακών Πρωτοποριών (1:52:59) - Περί Αριστοδημοκρατικής Πρωτοπορίας (Περιεχόμενο & Προβληματισμοί) (2) (1:56:22) - Περί Δικτατορίας Του Προλεταριάτου (Μια Συζήτηση) (1:58:32) - Περί Σύγχρονης Εργατικής Τάξης (Προλεταριοποίηση & Ταξική Συνείδηση) (2:12:35) - Η Μαρξική Σκέψη Ως Επιστημονική Υπόθεση (2:19:00) - Μαρξισμός (Θεωρία-Δόγμα-Κριτική) (2:22:44) - Ο Κομμουνισμός Ως Ιστορική Αναγκαιότητα (Έννοια-Περιεχόμενο & Προβληματισμοί) (2:26:22) - Ο Ρόλος & Η Συμβολή Του Ένγκελς (2:31:01) - Η Μαρξική Σκέψη (Δύο Σημεία Κριτικής & Προβληματισμοί) (2:34:37) - Μαρξική Σκέψη & Ρομαντισμός (2:45:35) - Αναρχισμός-Μαρξισμός (Πολυσημία & Συνοχή) (2:49:13) - Μαρξισμός-Μεταμαρξισμός-Αναρχισμός (Ανταλλαγή Απόψεων & Αντιπαραθέσεις) (1) (2:54:12) - Νησίδες Κομμουνισμού & Καπιταλισμός (Μια Συζήτηση) (2:57:51) - Μαρξισμός-Μεταμαρξισμός-Αναρχισμός (Ανταλλαγή Απόψεων & Αντιπαραθέσεις) (2) (3:04:18) - Η Κριτική Του Μαρξ Στο... Μαρξικό Έργο (3:06:35)
Σάββατο 8 Ιανουαρίου 2022
Ο Μαρξ Του Κομμουνισμού (Μια Συζήτηση Με Τον Αλέξανδρο Χρύση)
Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2021
Ο Χ(χ)ρόνος
Αφιερωμένο στην Kineks επ' αφορμή μιας συζήτησης που πρωτοξεκίνησε μαζί της και την ευχαριστώ πολύ για αυτό.
Γενικές Σκέψεις
Προλογίζοντας τις σκέψεις που θα ακολουθήσουν, θέλω να δηλώσω εξαρχής ότι δεν είμαι ειδικός σε καμία περίπτωση για το θέμα που θα γράψω, όπως δεν είμαι ειδικός σε και για τίποτα.
Ίσως ο τόνος μου φανεί συμπαγής, σίγουρος, αλλά δεν είναι έτσι.
Δεν έχω διαβάσει τίποτα για αυτό. Απλώς, πρόκειται να διαβάσετε (όσοι και όσες) σκέψεις και μόνο σκέψεις, ίσως άγουρες και επιπόλαιες και συχνά πρόχειρα διάσπαρτες, αλλά μόνο σκέψεις.
Αυτό ίσως με κάνει να νιώθω ελεύθερος, όμως από την άλλη μπορεί να με οδηγεί σε πολλά λάθη.Δεν πειράζει.
Ο Χρόνος που διαπερνάει μέσα και πετάει πάνω από αυτό που τώρα γράφω,υπάρχει; Κι αν αυτό που τώρα γράφω το διαβάσει κάποιος-α μετά από χρόνια, θα έχει ενσωματωμένο μέσα του τον χρόνο που χρειάστηκε για να γραφτεί; Με άλλα λόγια, το σημείο εκείνο του χρόνου που θα διαβαστεί μπορεί να ενωθεί με τον χρόνο που γράφτηκε κι έτσι να μετατραπεί σε έναν αέναο, άχρονο χρόνο;
Όταν σπουδαίοι άνθρωποι έγραψαν, πίστευαν, φαντάζονταν ότι τα γραπτά τους θα γίνουν διαχρονικά, δηλαδή θα τεθούν εκτός τόπου και χρόνου, θα τον διαπεράσουν σαν βέλος και θα είναι πλέον απο-τοποποιημένα και άχρονα; Δεν το πιστεύω. Κανένας Μπακούνιν, κανένας Μαρξ, καμία Άρεντ δεν έγραψαν για να υπηρετήσουν την ομηρική υστεροφημία.
Όταν οι αστοί επαναστάτησαν εναντίον των φεουδαρχών, πίστευαν ότι αυτή τους η πράξη κι οι ιδέες τους (με όλες τις αλλαγές και τις επιστρώσεις) θα ηγεμόνευαν ακόμα και αιώνες μετά;
Τι να είναι άραγε ο χρόνος;
Δεν έχω ιδέα. Αυτό που ξέρω είναι ότι άλλοτε θέλουμε να είναι σύντομος και μικρός, άλλοτε ευχόμαστε να μη σταματήσει.
Μα σταματάει ο χρόνος; Και αν σταματάει, πότε άρχισε;
Και είναι μεγάλος ή μικρός, σύντομος ή αργός; Έχει αρχή και τέλος;
Το έτος που φτάνει σε λίγο στο τέλος του είναι το 2021, δηλαδή δύο χιλιάδες εικοσιένα χρόνια σε σχέση με το πρόσωπο του Χριστού, όχι με τον χρόνο της γης ή των ζώων και ανθρώπων σε αυτήν, αλλά σχετικός με τον βιολογικό χρόνο ενός προσώπου.
Άρα ο χρόνος τεμαχίζεται όπως εμείς θέλουμε, αφού δεν υφίσταται από μόνος του. Είναι δικό μας κατασκεύασμα και σαν τέτοιο, εμείς έχουμε αποφασίσει για τους κανόνες που το διέπουν. Εκείνος, δεν υπάρχει, δεν γνωρίζει καν την κατασκευή του, δεν περνάει αργά ή γρήγορα, δεν νιώθει χρήσιμος ή άχρηστος. Απλά υφίσταται στο μυαλό μας.
Είναι μάλλον μια αφαίρεση, πιό ισχυρή λ.χ. από το Έθνος ή την Μαρξική τάξη.
Ίσως, είναι η πιο ισχυρή από όλες τις αφαιρέσεις, αφού σύμφωνα με αυτόν, εν μέρει κρίνονται λ.χ. οι δύο παραπάνω αφαιρέσεις, δηλαδή το Έθνος και η Μαρξική Τάξη.
Τα Έθνη υποτίθεται ότι αποδεικνύουν μέσα στο χρόνο την αξία τους, το μέταλλό τους. Οι δε μαρξικές τάξεις, τη δυναμική και τη μαχητικότητά τους. Δεν λέω ότι όλα εξαρτώνται από αυτόν, λέω όμως ότι είναι σημαντικός παράγοντας κρίσης.
Αυτός περνάει σαν άνεμος μέσα και πάνω από τις ζωές μας, κι εμείς τον έχουμε κατακερματίσει για να έχουμε τον έλεγχό του. “Πώς πέρασε έτσι η ώρα;”, “Γιατί δεν περνάει επιτέλους η ώρα;”, “Νέος πέθανε, κρίμα”, “Τα έζησε τα χρονάκια του, μια χαρά”.
Φράσεις
που ακούμε και λέμε συχνά, χωρίς να
καταλαβαίνουμε για τί μιλάμε, κάτι σαν
την ευχή “καλημέρα” ή “καληνύχτα”.
Ούτε αυτές τις πολυκαταλαβαίνουμε, όταν
τις εκστομίζουμε.
Το
“καλημέρα” ίσως σημαίνει μια μέρα φως
και χρόνο συμπυκνωμένο μέχρι το σούρουπο.
Μετά, αναλαμβάνει η “καληνύχτα”...
Η Kineks μου είπε ότι η Φυσική έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον χρόνο.
Ποιόν χρόνο;
Τον αξιωματικά μάλλον δοσμένο που αποδέχονται οι φυσικές επιστήμες και καλώς κάνουν. Μα άραγε αυτός είναι ο χρόνος; Εκείνη μου εξήγησε διάφορα για τον λεγόμενο συμπαντικό χρόνο.
Λίγο ή πολλή χρόνο θέλουμε για να γεννηθούμε και να πεθάνουμε; Ο πρώτος μεταφράζεται για κάποιους-ες σε στιγμές χαράς ενώ ο δεύτερος σε στιγμές πόνου (μερικές φορές και ανακούφισης για όσους παραμένουν εν ζωή). Εμείς οι ίδιοι που γεννιόμαστε και πεθαίνουμε δεν συμμετέχουμε ιδιαίτερα στον απαιτούμενο χρόνο γέννησης και θανάτου μας, εκτός αν ο πρώτος είναι πολύωρος και ο δεύτερος βασανιστικός.
Ο Χρόνος δεν ασχολείται με εμάς, δεν νιώθει, δεν ζει. Δεν μάς παρακολουθεί, δεν ενδιαφέρεται, παρά μόνο όσο του επιτρέπει το πνεύμα του, που εμείς έχουμε αποδώσει σε αυτόν.
Ο Καπιταλισμός
Συχνά ακούμε στις τηλεοπτικές εκπομπές τη φράση: “Μάς πιέζει ο χρόνος”. Κανέναν δεν πιέζει. Εμείς τον φτιάξαμε και καταφέραμε αφού τον μετατρέψαμε σε χρήμα, να μάς καταπιέζει.
Εδώ που τα λέμε, ίσως ο καπιταλισμός είναι το μοναδικό οικονομικό και πολιτικό σύστημα που κατάφερε να μετατρέψει τον χρόνο σε καθαρή υλικότητα, ισάξιο του πλούτου, του χρήματος: “Ο χρόνος είναι χρήμα”. Για τον καπιταλισμό ολόκληρος ο χρόνος (συμπαντικός και κατακερματισμένος) είναι χρόνος κέρδους.Έτσι, κατάφερε να ολοποιήσει δύο χρόνους σε έναν.
Οτιδήποτε τίθεται εκτός αυτού του πλαισίου δεν έχει αξία (χρηματική), είναι ανάξιο συζήτησης.
Οτιδήποτε κάνουμε και δεν σχετίζεται με κάποια μορφή κέρδους (από σπουδές μέχρι δουλειά) πρέπει κάθε φορά να δικαιολογείται γιατί δεν είναι επικερδές, γιατί δεν ακολουθεί τους νόμους της αγοράς (πόσο παρεξηγημένη λέξη).
Εγώ δουλεύω, ο απέναντι όχι, Κι όμως, ο χρόνος έχει το ίδιο μέτρο και για τους δυο μας: χρήμα, επιβίωση, ελεύθερο χρόνο.
Εκείνος θέλει να δουλέψει για να ζήσει.
Εγώ μέσα από τη δουλειά, χάνω τη ζωή μου, προσπαθώντας να την κερδίσω. Είμαστε δύο πρόσωπα του ίδιου νομίσματος, αυτού δηλαδή που έχουμε αναγκαστεί να πιστεύουμε ότι αξίζει, αυτού που κατακερματίζει τον χρόνο. Μα όχι τον Χρόνο.
Ξυπνάω νωρίς (δηλαδή έχω λίγο χρόνο ύπνου) για να πάω στη δουλειά. Με τον καιρό, ο γενικός χρόνος αφύπνισης καθορίστηκε από τον ειδικό χρόνο αφύπνισης, αυτόν της δουλειάς, με συνέπεια ακόμα κι ο χρόνος ξεκούρασης να καθορίζεται από αυτόν τον ειδικό χρόνο.
Με λίγα λόγια, τα υπερτιμημένα σαββατοκύριακα είναι εγέρσεις για δουλειά, χωρίς όμως αυτήν.
Εκεί, στη δουλειά, χάνω βίαια και άσκοπα τον Χρόνο μου, χωρίς να έχω καταλάβει, χωρίς να μπορώ να νοηματοδοτήσω αυτό που κάνω. Τυχεροί-ες όσοι-ες μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο, γιατί έτσι αποκτάς μια σύνδεση με ό,τι κάνεις, έστω και ψευδή, και δεν νιώθεις τον χρόνο χαμένο.
Ο Χ(χ)ρόνος μου εκεί είναι ο χρόνος που άλλοι έχουν καθορίσει. Οι ώρες είναι πολλές, και στην περίοδο ειδικά της πρώτης καραντίνας δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο, όπου δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις τον προσωπικό χρόνο και χώρο από εκείνον της δουλειάς. Υπήρχε η αίσθηση ενός Χ(χ)ρόνου χωρίς τέλος κι ενός χώρου βιασμένου. Ο χωροχρόνος της δουλειάς εισέβαλλε βίαια στον προσωπικό, γιατί έτσι πρέπει.
Οι ειδικοί απεφάνθησαν: για τον χρόνο της παραγωγικότητας δεν είσαι άνθρωπος, είσαι παραγωγός.
Αν δεν έχεις διαδίκτυο, μπορείς να πας σε μια καφετέρια που έχει ή να κάνεις ό,τι μπορείς, ώστε να είσαι παραγωγικός.
Για λόγους ποιοτικής αύξησης του χρόνου οι παραγωγοί (μικροί, μεγάλοι δεν έχει και τόση σημασία) δεν πρέπει να μιλούν, να έχουν προσωπικές σχέσεις, να γελούν, να ερωτεύονται.
Ο χρόνος της δουλειάς είναι ένας ταφικός χρόνος, αιώνιος, ένας χρόνος όπου κάθε αλλότρια, εκτός δουλειάς σκέψη, δολοφονείται άμεσα και θάβεται πάραυτα πριν καν εκδηλωθεί. Θάβεται στο μυαλό μας. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν όπως εγώ, αλλά έχουν ισχυρότερες άμυνες και (ή) μπορούν να βρουν νόημα σε αυτό που αναγκαστικά κάνουν. Είναι τυχεροί-ες.
Είμαστε αναγκασμένοι να βρίσκουμε νόημα, ακόμα κι αν το νόημα που βρίσκουμε είναι ότι δεν θέλουμε να βρούμε κάποιο νόημα.
Πολλές ώρες ή λίγες; Για τα στελέχη ή για όσους-ες θεωρούν ότι στελεχώνουν έναν σκοπό είναι λίγες. Στελέχη ενός σκοπού, όχι δικού τους αλλά νοηματοδοτημένου από άλλους, που με τον καιρό και την κατάλληλη πειθώ όμως γίνεται σαν δικός τους και υπερασπίζονται την ύπαρξή του, μερικές φορές με ισχυρότερα επιχειρήματα από όσους-ες τον έχουν νοηματοδοτήσει ήδη για αυτούς. Ξέρουν ότι έχουν ημερομηνία λήξης, αλλά παρατείνουν τον χρόνο, χάνοντάς τον.
Κυρίως τα οικονομικά πανεπιστήμια έχουν προσφέρει πολλά σε τέτοιου είδους νοηματοδοτήσεις. Μοιάζουν με στυλοβάτες ενός συστήματος που ούτε τα ίδια μερικές φορές μπορούν να υποστηρίξουν. Πριν αρκετά χρόνια (λίγο πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσης) ένας καθηγητής management στο Οικονομικό πανεπιστήμιο έλεγε στους μεταπτυχιακούς του φοιτητές ότι σύμφωνα με την σύγχρονη βιβλιογραφία πρέπει να αλλάζουν εταιρικό περιβάλλον ανά πέντε χρόνια. Στην παρατήρηση ενός φοιτητή ότι εκείνος δούλευε σχεδόν εικοσιπέντε χρόνια στο ίδιο κρατικό πανεπιστήμιο απάντησε κάτι που σίγουρα δολοφονεί το αίσθημα του χρόνου της βιβλιογραφίας όποιων θεωριών: “Εγώ είμαι καθηγητής, δεν είναι το ίδιο”.
Κι έτσι, φτιάχνονται ορδές ανθρώπων έτοιμων να κατακτήσουν την αγορά, να παλέψουν για μια θέση στον οικονομικό ήλιο. Φτιάχνονται από εκείνους-ες που ανταγωνίζονται επί χρόνια σε μια εσωτερική και προστατευμένη αγορά, αυτή των Πανεπιστημίων.
Η άδεια από την δουλειά υπονοεί ότι η ημέρα μας θα είναι... άδεια; Ναι, θα είναι άδεια από τον πυρήνα μιας μέρας κουραστικής, που δουλεύουμε για να ζούμε. Μια μέρα χωρίς δουλειά είναι άδειες ώρες: οκτώ, δέκα, δώδεκα κενές ώρες χωρίς σκοπό. Αυτό μάς λένε. Πόσο θα διαφωνούσε ο Πωλ Λαφάργκ, που καθόλου τεμπελιάζοντας και εκμεταλλευόμενος τον χρόνο του έγραψε το εμβληματικό έργο “το δικαίωμα στην τεμπελιά”.Ίσως κάποιος-α σκεφτεί: “Οξύμωρο. Εργάστηκε, μη τεμπελιάζοντας, για να γράψει ένα μνημειώδες βιβλίο υπέρ της τεμπελιάς”.
Καθόλου οξύμωρο: Όταν υπάρχει νόημα σε κάτι που κάνεις, δεν παράγεις νοηματοδοτημένο από άλλους έργο, αλλά από εσένα.
Ο Χ(χ)ρόνος
Ο χρόνος περνάει εύκολα και δύσκολα.
Ένα φιλί πόση ώρα διαρκεί; Εξαρτάται.
Είναι κατά συνθήκη ή ερωτικό;
Είναι φιλί δροσιάς ή μήπως θανάτου;
Το φιλί της ζωής κρατάει λίγο χρόνο, αλλά αν πετύχει, δίνει περισσότερο χρόνο από την διάρκειά του.
Ο χρόνος εμπλουτίζεται, στολίζεται από τις εμπειρίες μας.
Ένας χρόνος χωρίς τίποτα είναι ένας χαμένος χρόνος. Ή μήπως είναι κερδισμένος; Ποιός όμως ορίζει αυτό το “τίποτα”; Εμείς οι ίδιοι, ο καθένας και η καθεμία από εμάς διαφορετικά, αλλά εμείς είμαστε οι ... καθοριστές. Ο χρόνος διαμορφώνεται, μορφοποιείται από τις κινήσεις μας, την σκέψη μας, τις πράξεις μας.
Π.χ. ο χρόνος μιας πολιτικής συνέλευσης σε ποιές περιπτώσεις είναι χαμένος χρόνος και σε ποιές κερδισμένος; Για κάποιους-ες ένας τέτοιος χρόνος μπορεί εκ των προτέρων να τίθεται είτε ως χαμένος είτε ως κερδισμένος. Μα, ο χρόνος για μια τέτοια διαδικασία είναι χρόνος διαλεκτικός, πλούσιος σε θετικά και αρνητικά, σε παύσεις, αναρωτήσεις, ματαιώσεις, απορίες, φόβους και ελπίδες.
Είναι κερδισμένος γιατί μπορεί να αλλάζουμε, είναι χαμένος γιατί, πιθανόν, μένουμε ίδιοι.
Για έναν χριστιανό ο χρόνος της κυριακάτικης λειτουργίας είναι ένας ένθεος χρόνος ή έστω ένας τυποποιημένος, σαν προϊόν, χρόνος μέσα σε ένα μεταφυσικό ψυγείο. Για μένα δεν είναι τίποτα από τα δύο, γιατί δεν είμαι ένθεος. Καταλαβαίνω όμως τον κερδισμένο ή χαμένο χρόνο ενός χριστιανού, όσο καταλαβαίνω και τον χαμένο ή κερδισμένο χρόνο ενός νεοφώτιστου αναρχικού κι ενός αναρχοπατέρα.
Ο χρόνος του σωματικού έρωτα σημαδεύεται από την ένταση και το πάθος, από την ένταση ή το πάθος. Αν δεν έχει κάτι από αυτά τα δύο είναι χρόνος εντός ψυγείου, ψύχεται και ζεσταίνεται ξανά και ξανά, ώσπου τελικά ή γίνεται πάγος ή λιώνει.
Ο χρόνος του διαβάσματος θα ήταν καλό να αποτελεί χρόνο εκπυρσοκρότησης του μυαλού. Τώρα τελευταία διάβασα δύο βιβλία, που δεν ήθελα να τελειώσουν, όμως ο χρόνος ήταν αμείλικτος, το ίδιο και οι σελίδες. Τελείωσαν.Όσο κι αν ένιωθα ότι οι συγγραφείς “πυροβόλησαν” το κεφάλι μου, εκείνοι φυσικά δεν το έγραψαν μόνο για εμένα, αλλά οι... πυροβολισμοί τους είχαν στόχο και άλλα κεφάλια. Δεν είχαν όλο τον χρόνο δικό τους, όμως ήταν τόσο καλά μαστορεμένο αυτό που έγραψαν, που θα ήθελα να τους συναντούσα και να έκλεβα έστω και δέκα λεπτά από τον χρόνο τους.
Λένε ότι τον σημαντικό συγγραφέα τον κρίνει η ποιότητα του έργου του και ο χρόνος. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση μπορεί η ποιότητα του έργου να είναι ο βασικός καθοριστής ακόμα και του χρόνου.
Αν το έργο του πάντως κρατήσει στον χρόνο, τότε γίνεται σημαντικό. Αν όχι, θεωρείται ασήμαντο.
Πόσο άτυχοι θα στάθηκαν (ακόμα και σήμερα) κάποιοι συγγραφείς, γιατί ο χρόνος τούς αδίκησε. Όσοι δεν πρόλαβαν, δεν βρήκαν το κουράγιο να παλέψουν με τον χρόνο, τον ακυρωμένο κι αυτόν που λένε “ελεύθερο”. Είμαι σίγουρος ότι στεκόμαστε κι εμείς άτυχοι που δεν διαβάσαμε ούτε και θα διαβάσουμε κάποιους από αυτούς τους συγγραφείς, δεν θα δούμε πίνακες, ποιήματα, δεν θα ακούσουμε σκέψεις απλών ανθρώπων, που ίσως να μάς τίναζαν τα μυαλά στον αέρα.Κι όμως ενώ ο χρόνος τούς αδίκησε, μέσα στο πέπλο του ίσως υπάρχουν τα έργα τους και μάς περιμένουν.
Στην Εντατική
Πώς περνάει ο χρόνος στην εντατική, πώς περνάει σε ένα νοσοκομείο;
Θυμάμαι όταν είδα τον πατέρα μου στην εντατική πριν αρκετά χρόνια μετά από εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Ήταν σαν παιδάκι, που είχε όλο τον χρόνο μπροστά του. Ποτέ δεν τον ρώτησα εάν είχε αίσθηση του χρόνου και πώς τον κατάλαβε.
Κάποια-α σε άλλο κρεβάτι του ίδιου νοσοκομείου θα ένιωθε αλλιώς τον χρόνο τις ίδιες ώρες, την ίδια ημέρα, και σίγουρα κάποιοι-ες έβγαιναν από το νοσοκομείο, ενώ ο πατέρας μου εισαγόταν στην εντατική.
Τελευταίες Σκέψεις
Ο Χρόνος κι ο χρόνος δεν συνεργάζονται, γιατί ο πρώτος δεν έχει κανέναν σκοπό, ενώ στον δεύτερο προσδίδουμε εμείς σκοπό και μέσω αυτού μάς κατακυριεύει.
Φιλίες που κράτησαν μέσα στον χρόνο κι άλλες που φυλλορόησαν μέσα σε αυτόν. Δεν ευθύνεται ο χρόνος. Εμείς δεν είμαστε ικανοί να θέσουμε τις φιλίες μας ως μία από τις κορωνίδες της ύπαρξής μας. Κι ο Χρόνος γελάει μαζί μας. Μπορεί να το κάνει όσο θέλει. Έχει τον εαυτό του με το μέρος του.
Μα, και οι έρωτες από αυτόν δεν ισχυριζόμαστε ότι κρίνονται; Ποιός ξέρει όμως αν είναι ακριβώς έτσι; Οι έρωτες μάχονται τον ίδιο τους τον εαυτό, όχι τον χρόνο. Ρίχνουν την ευθύνη σε αυτόν. Φαντάζει εύκολο και είναι. Αντί να σκύψουν το κεφάλι στα λάθη τους και να το υψώσουν στις επιθυμίες τους, κατηγορούν τον χρόνο. Αν οι έρωτες ξεπερνούν τον χρόνο, τότε πώς καταστρέφονται από αυτόν;
“Μάτια που δεν βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται”. Μα ισχύει και το αντίθετο. “Μάτια που βλέπονται, γρήγορα λησμονιούνται”. Ο χρόνος και στις δύο περιπτώσεις ψεύδεται. Τίποτα δεν λησμονείται γρήγορα ή αργά, παρά μόνο τα αποφθέγματα. Το γρήγορο στην περίπτωση του έρωτα είναι στα αλήθεια το αργόσυρτο μιας ζωής στενεμένης, μανταρισμένης, μιας ζωής λειψής.
Το Πιστόλι
Αν με το πιστόλι στον κρόταφο και μέσα σε λίγο χρόνο μού επέβαλε κάποιος-α να κάνω την τελευταία οριοθέτηση του ήδη οριοθετημένου χρόνου, μάλλον θα του ζητούσα τον απαιτούμενο χρόνο για μερικά πράγματα χωρίς αξιολογική σειρά κατάταξης:
Να ακούσω ένα αγαπημένο μουσικό κομμάτι
Να ξαναδιαβάσω ένα αγαπημένο βιβλίο
Να γευτώ ένα βαθύ, υγρό φιλί
Να συζητήσω με έναν καλό φίλο ή φίλη
Να συζητήσω με έναν άνθρωπο που θα είμαστε παντελώς άγνωστοι
Αν δεν είχα τόσες ευκαιρίες, θα ζητούσα μόνο το φιλί, που μπορεί να ηχεί ως μουσική, γνώση, συζήτηση, κάτι που κάθε φορά είναι άγνωστο, όσο και οικείο.
Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2021
Ο Γνωστός... Ζυλ Ελυζάρ
"Η αντίδραση στην Γερμανία"
Ίσως το πιο ποιητικό και... θρησκευτικό κείμενο του Μπακούνιν
Μέσω της Εγελιανής φιλοσοφίας και ειδικά των αντιθέσεων καταφέρνει να αποκαλύψει με καθάριο τρόπο την αντίθεση αρνητικού-θετικού και την αποψίλωση του δεύτερου απ΄το πρώτο. "Αρνητικιστής" ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι στους δύο πόλους ενυπάρχει ο καθένας από αυτούς, δημιουργώντας μια αντίθεση που διέπει ολόκληρη τη ζωή. Γιατί τί είναι η ζωή αν όχι φάση-αντίφαση, θέσεις-αντιθέσεις, βάραθρα και ύψη;
Εμφορείται από συμπάθεια προς το αρνητικό, αφού αυτό αντιπροσωπεύει την κίνηση (κάτι που χαρακτηρίζει και το φαινομενικά ακίνητο θετικό, αφού τίποτα δεν υπάρχει χωρίς κίνηση, συνεπώς το θετικό περιλαμβάνει το αρνητικό εντός του χωρίς καν ίσως να το γνωρίζει και... καταπίνεται από το κινητικό αρνητικό).
Ένα πρώιμο Μπακουνικό κείμενο "δημοκρατικότητας", μάλλον ξένο ως προς τα κείμενα της αναρχικής του ωριμότητας, αποκαλύπτει έναν Μπακούνιν που διαφαίνεται ξεκάθαρα προς τα που θα κινηθεί στο μέλλον, το πάθος του για την ελευθερία, τον αγώνα του για την απαγκίστρωσή της από οιοδήποτε καθεστώς ανελευθερίας, ένα αγώνα και πάθος που ονομάζει θρησκευτικό.
Ίσως μάς ξενίζει σήμερα, αλλά στο έργο αυτό, αναφέρεται δύο φορές σε αποσπάσματα της Βίβλου (ευαγγέλιο & αποκάλυψη) ενώ το κείμενο βρίθει θρησκευτικών όρων, δείχνοντας τη διαφορά ερμηνείας στο μυαλό του Μπακούνιν ανάμεσα στη θρησκευτικότητα ακόμα και μιας ελευθεριακής άποψης από την ίδια τη Θρησκεία.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Αυτό σημαίνει να έχουμε σαν θρησκεία μας την ελευθερία, που η μόνη αυθεντική έκφρασή της είναι η δικαιοσύνη και η αγάπη. Ναι, για μας- που θεωρούμαστε εχθροί της Χριστιανικής θρησκείας- και μόνο σε μας μένει αυτό το έργο που το θεωρούμε ύψιστο χρέος: να ασκούμε ουσιαστικά την αγάπη ακόμα και στις πιο λυσσαλέες μάχες μας, αυτή την αγάπη που είναι η ύψιστη εντολή του Χριστού και η μοναδική αρχή του αληθινού χριστιανισμού"
Είναι γεμάτος αγάπη, ευαισθησία και προσμονή.
Φαίνεται μια ρομαντική διάσταση στην εκφορά του λόγου του, ενώ φορές-φορές αντιδρά στην ύπαρξη ενός πολιτικού χώρου (του δημοκρατικού συγκεκριμένα) ως αρνητικού πόλου απέναντι στον θετικό. Δεν μπορεί- τονίζει- ένας χώρος να επιβιώσει και να ζήσει εάν εξαρχής τίθεται ως η αντίθεση ενός άλλου. Με δικά μου λόγια, ίσως αυτό να σημαίνει πώς μόνο αν μετατραπεί κάτι σε θέση, αποκτά κύρος, στόχευση και περιεχόμενο.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Το ότι οι δημοκράτες αποτελούν μονάχα ένα κόμμα (και μάλιστα αν κρίνουμε από τις εξωτερικές εκδηλώσεις της ύπαρξής του ένα αδύναμο κόμμα), και το ότι για να υφίσταται απλά και μόνο σαν κόμμα προϋποθέτει ένα άλλο, ισχυρό κόμμα, που να τους αντιτίθεται, αυτό και μόνο θα έπρεπε να διαφωτίσει τους δημοκράτες για τις ίδιες τις ανεπάρκειες που ουσιαστικά ενυπάρχουν σε αυτούς ".
Πολλά μπορεί να γράψει κανείς για αυτό το κείμενο του Μπακούνιν, το τόσο διαφορετικό από τα υπόλοιπα έργα του, αλλά ας αναφερθώ πάλι στον ίδιο τον... Ζυλ Ελυζάρ (ψευδώνυμο του Μπακούνιν για το συγκεκριμένο κείμενο)
"Ας έχουμε λοιπόν εμπιστοσύνη στο αιώνιο Πνεύμα που δεν καταστρέφει και δεν εκμηδενίζει παρά μόνο γιατί αυτό είναι η ανεξάντλητη πηγή, που αιώνια δημιουργεί κάθε ζωή. Η ηδονή της καταστροφής είναι ταυτόχρονα μια δημιουργική ηδονή!"
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος
Τετάρτη 28 Απριλίου 2021
Νίτσε & Αναρχισμός (Νιτσεϊκή Ανάγνωση Του Δεκέμβρη Του '08) {Μια Συζήτησ...
Δευτέρα 19 Απριλίου 2021
Θραύσματα Μιας Αξέχαστης Πατρίδας
Νομίζω ότι αρκετά νωρίς (15-16 ετών) άρχισα να αναρωτιέμαι για αυτό που στο σχολείο μάς μάθαιναν ως "πατρίδα".
Η πατρίδα είναι σίγουρα μια επιβαλλόμενη από άλλους αφαίρεση, αλλά για ΄μένα (φυσικά όχι μόνο για μένα) είναι μια ζώσα πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά σου στα παιδικά και (μετά)εφηβικά χρόνια είτε τον χρόνο που τα βιώνεις είτε αντιλαμβανόμενος αργότερα τη σημαντικότητά των χρόνων αυτών και των εμπειριών που κουβαλούν.
Φυσικά, δεν το κατάλαβα αυτό ακριβώς έτσι τότε.
Αυτό έγινε μετά από χρόνια.
Όμως, σε εκείνη την ηλικία άρχισε μια αμφισβήτηση που κράτησε χρόνια.
Είμαι σίγουρος ότι όλες και όλοι μας έχουμε αυτές τις αναμνήσεις, που είναι ισχυρές και όσο μεγαλώνουμε μάλλον ισχυροποιούνται στο μυαλό μας και συνιστούν μια αθώα, αυθεντική χρονική περίοδο. Δεν ισχυρίζομαι ότι στα αλήθεια είναι αυθεντική και αθώα, όμως έτσι την εχω στο μυαλό μου.
Αυτό, μάλλον συμβαίνει γιατί μεγαλώνω (ενώ δεν θέλω), ενώ τότε ήμουν μικρός και ήθελα να μεγαλώσω.
Οι εμπειρίες, οι μυρωδιές, οι λέξεις-φράσεις, οι δρόμοι, τα στενά, η χαζομάρα και τα αδιέξοδα αυτών των χρόνων είναι μάλλον μια σίγουρη πατρίδα.
Τα καταγράφω χρονικά και θεματικά μάλλον μπερδεμένα.
Τα καταγράφω όπως μου έρχονται στο μυαλό και σίγουρα δεν είναι όλα.
Οι καταλήψεις του '90-'91 για το νομοσχέδιο Κοντογιανόπουλου και η φράση της μάνας μου απευθυνόμενη σε μένα: "Παιδί μου, αγόρι μου, θέλω να πρυτανεύσει η λογική".
Α ρε μάνα…
Οι οδοί Αιλιανού, Πάτμου, Ουίλιαμ Κινγκ, Λευκωσίας, Μυθύμνης κι όχι μόνο αυτές
Η μεγαλειώδης Πατησίων
Η μεγαλειώδης Αχαρνών
Η λεωφόρος Ιωνίας
Ο Π.Τ.που... έσβησε ξαφνικά μετά από ένα παιχνίδι μπάσκετ. Ημασταν 17 χρόνων
Το Πολυτεχνείο
Οι πλατείες Αμερικής, Κολιάτσου, Αγίου Ανδρέα, Αγίου Νικολάου, Καραμανλάκη
Το Πεδίον Του Άρεως, Σάββατοκύριακα, πρωί ή απόγευμα, Δημοτικό, ποδόσφαιρο
Το μαγαζί που νοίκιαζε ποδήλατα στην πλατεία του Αγίου Νικολάου
Το καφενεδάκι στην ίδια πλατεία, που σχεδόν κάθε Κυριακή μάς πήγαιναν οι γονείς μου για ποδήλατο κι εμείς με τον αδερφό μου "ξεκληρίζαμε" τον μεζέ από το ούζο που παρήγγελναν
Το πρώτο μου "σπαστό" ποδήλατο
Οι κινηματογράφοι Ηλέκτρα, Αελλώ, Ατενέ, Όσκαρ
Η Κυψέλη και τα στενά της
Το ψητοπωλείο "Το Χωριό" στην πλατεία του Αγίου Ανδρέα
Το ζαχαροπλαστείο "Σαράι" με πολίτικα γλυκά στην πλατεία του Αγίου Ανδρέα
Το τυροπιτάδικο (και με πολίτικα γλυκά) του Κυρ-Γρηγόρη στη Νικοπόλεως
Τα αγγλικά "Χαμπάκης"
Τα αγγλικά-γαλλικά "Σκανδάμη"
Το παγωτό στη "Χαρά", στα Πατήσια
Η… εμπέδωση (χωρίς περαιτέρω πληροφορίες)
Τα... κολονάτα στην αυλή του σχολείου (χωρίς περαιτέρω πληροφορίες)
Το διήμερο στο εξοχικό του Α.Γ. στο Κορωπί με μια μπλούζα D.R.I. στην κατάψυξη
Η μόνιμη στο στόμα φράση του Α.Σ.: "ενώ εσύ ρε μαλάκα..."
Η ικανότητα του Χ. να τραγουδάει τον εθνικό ύμνο με ρέψιμο. Η ικανότητα του γενικά να ρεύεται όποτε του πεις
Το σκύψιμο του κεφαλιού πίσω από τον μπροστινό/η όταν άνοιγε ο κατάλογος του καθηγητή για μάθημα
Η απέχθεια στα μαθηματικά/γεωμετρία/φυσική/χημεία/βιολογία (ελπίζω να μην ξέχασα κάτι)
Τα… αποσπασμένα από γονείς αυτοκίνητα και οι (μετα)μεσονύχτιες βόλτες
Το παλιό Renault του (υπερ)φίλου Κ.
Τα βιβλιοπωλεία του Μαλαξού και της κ. Αλίκης που προμηθεύτηκα τα πρώτα τετράδια, γόμες, ξύστρες κ.τ.λ.
Η δασκάλα Ε. που μάς έλεγε την αξιοπερίεργη φράση "Το μυαλό σας πουρπουλάει"
Το βιβλιοπωλείο μεταχειριμένων βιβλίων στην Αγίου Μελετίου στη στοά
Το επί έτη καλοκαιρινό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στην τεράστια τσιμεντένια αυλή του 8ου Λυκείου Αθηνών, στη Νικοπόλεως, με γνωστούς τότε παίκτες (έτσι τουλάχιστον έλεγαν όσοι ήξεραν, εγώ ήμουν πάντα άσχετος) κι όχι μόνο
Ο A. που έχασε τον πατέρα του εντελώς άδοξα και σκληρά το 1989 κοντά στον Α.Ν.
Ο Ν. που είχε...χάσει τον δικό του πατέρα για δύο μέρες, όμως τελικά αποδείχτηκε ότι ήταν κλεισμένος στον περιβόητο κινηματογράφο Αλάσκα (φαντάζομαι με διαλείμματα)
Ο Α. με τα δύο (;) φοβερά του πάρτυ, τις ωραίες μουσικές και τον χαμό. Από τότε, δεν ξαναήπια ποτέ τζιν στη ζωή μου
Η φράση του Γ. (ή Κ.;) σε πάρτυ του Α. κι ενώ είχα ήδη μεθύσει από πολύ νωρίς: "καλά ρε μαλάκα, δεν σου είπα να περιμένεις να μεθύσουμε μαζί;"
Τα αυτοσχέδια πάρτυ στο σπίτι του Α. όταν έλειπαν οι γονείς του στο εξοχικό (που ούτε καν θυμάμαι πού ήταν και δεν είμαι σίγουρος αν ήξερα και ποτέ). Η μπανιέρα που κιτρίνιζε από τα... ξερατά.
Οι "Azoic" με την πειρατική, χειροποίητη κασέτα τους και η... επιτυχία τους "Possessed Fitini"
Η αποτυχία στην πρώτη προσπάθεια εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο λόγω σφοδρού έρωτα κι όχι μόνο
Ο Κ. που στις συναυλίες στο Ρόδον μάς άφηνε τα γυαλιά του, ανέβαινε στην σκηνή και μετά όλος χαρά βουτούσε στον κόσμο σαν να βουτούσε σε βαθιά θάλασσα. Είχε γυρίσει όλα τα μεταλλάδικα στέκια της ευρύτερης Αθήνας και κάθε Δευτέρα (όταν δεν τον είχαμε ακολουθήσει) μάς έλεγε τις εμπειρίες του
Οι Ramones για πρώτη φορά στην Αθήνα και τα πηγαδάκια στην αυλή του σχολείου για την εμπειρία αυτή
Τα μέταλλα, τα γκοθοπανκιά, οι ροκαμπιλάδες σε παρέες-παρέες στην αυλή του σχολείου
Η αναγνώριση και η προσέγγιση ανθρώπων λόγω κοινών ακουσμάτων και αισθητικής
Ο Γ. που χρόνια πριν κάνει το λεγόμενο απονενοημένο διάβημα (ευτυχώς σώθηκε) είχε κοιμηθεί κάποια Χριστούγεννα ή Πρωτοχρονιά που είχε χιονίσει στην Αθήνα, κάτω από ένα αυτοκίνητο, γιατί βαρέθηκε στον "Μάγο του Οζ" (rock club κοντά στην Πλατεία Αμερικής), αλλά ούτε και στο σπίτι του ήθελε να γυρίσει, οπότε είπε να ρίξει έναν υπνάκο κάτω από ένα αυτοκίνητο, σαν γατούλα. Αυτός, που προμηθεύτηκε πρώτος από όλους μας νομίζω το "Nevermind" των Nirvana.
Το μπαρ "Υδρία" στη Φωκίωνος Νέγρη
Το ξενοδοχείο "Σέμελη", στη Θύρας, απέναντι από το μπατσικό
Τα ξενοδεοχεία "Αthens City" και "Hotel Patissia" το ένα ακριβώς απέναντι από το άλλο στην Πατησίων
Ο Γιάννης, ο Γάλλος, κουτσός σερβιτόρος του "Hotel Patissia"
Το θέατρο "Καλουτά"
Η στάση "Λυσιατρείο"
Το ροκάδικο "Γκαλερί" πίσω από τον Άγιο Λουκά.
Ποτά, μουσικές, συζητήσεις, φιλιά
Ο… ναός (ηλεκτρονικάδικο) στην Τζωρτζ, κοντά στην Πλατεία Κάννιγος
Το φροντιστήριο "Παιδεία" κοντά στην ίδια πλατεία
Το "2001" (ηλεκτρονικάδικο) στην Φωκίωνος Νέγρη
Τα μπαρ των Εξαρχείων
Το μαγαζί "Δίσκοι-Κασέτες" στην οδό Κορθίου
Το "Happening" στην Χαριλάου Τρικούπη
Oι αφίσες συγκροτημάτων στο εφηβικό δωμάτιο
Οι πρώτες συναυλίες
Το συγκρότημα Θ-wave
Το συγκρότημα Insomnia
Τα δέντρα κατά μήκος των δύο πεζοδρομίων της οδού Σερίφου
Το προποτζίδικο του Τάκη στην Αιλιανού
Ο Α. που μου έμαθε τους Mecano και τον Nick Cave. Η παρέα του, με βαμμένα μαλλιά και κονκάρδες κυρίως Cristian Death, Joy Division, Cure (κυρίως ο ένας από την παρέα, που δεν είμαι σίγουρος αν ζει ακόμα)
Oι Motorhead στο Σπόρτινγκ και οι Iron Maiden στην Φιλαδέλφεια
Ο Κ. (που ακόμα συνδεόμαστε στενά και είμαστε σαν αδέλφια) που στην Δροσοπούλου δεν είδε μια τρύπα για δημόσια έργα που είχαν ανοίξει, όμως τον είδε εκείνη και τον ρούφηξε μέσα της. Ευτυχώς Κ. έσωσες την τυρόπιτα…
Η πρώτη μου αγάπη, η Μ., που Δευτέρα ή Τρίτη Δημοτικού πηγαίναμε χέρι-χέρι στην αυλή του 22ου Δημοτικού σχολείου, εκεί, στη Νικοπόλεως
Ο Α. που είχε τρέλα με τις μηχανές και το αλκοόλ
Η πλατεία Καραμανλάκη, που μαζευόμασταν όλοι και μετά εκτοξευόμασταν στο πυρηνικό κέντρο της Αθήνας.
Εκεί, στην ίδια πλατεία, η "Lugano" με το ωραίο της πατάρι, που ερωτοτροπούσαμε μέσα σε φιλιά, υγρά και κανένα από τα ζευγάρια δεν είχε θέμα με ό,τι θα προέκυπτε
H "Rebound" στην πλατεία Αμερικής, που όταν σχεδόν χάραζε μαζεύονταν ντεθικοί και λαϊκοί από το διπλανό μαγαζί (κάποτε εκεί έβγαζε σεζόν ο πλανητάρχης Μπουγάς) στην καντίνα με τα "βρώμικα" επί της Πατησίων
Ο Ι. κι ο Η., φίλοι από το Ζαΐρ
Η Α. καθηγήτρια Γαλλικών, που... δεχόταν πέτρες και χάντρες από κομπολόγια την ώρα που έγραφε γυρισμένη στον πίνακα
Ο Κ., καθηγητής Φυσικής στο Λύκειο, που σε όσους φορούσαμε κονκάρδες συγκροτημάτων έλεγε: "το παιδάκι με τα παράσημα στον πίνακα". Ό ίδιος, κάποτε έψαχνε την υποτείνουσα (ακόμα με μπερδεύει τι είναι αυτό), κι όμως, την είχε στα δεδομένα
Οι μπλούζες με την φάτσα του Α., μεθυσμένου δίπλα σε κουτάκια μπύρες. Τις έβγαλε από όλους μας (ευτυχώς ήταν καλοκαίρι) και τις έκαψε στη μέση της αυλής του 8ου Λυκείου Αθηνών, εκεί στην Νικοπόλεως
Ο Ναούμ (δυο-τρία χρόνια μεγαλύτερος), που εγώ νόμιζα ότι αυτό ήταν το επίθετό του, όμως, μάλλον αργά κατάλαβα ότι τον φώναζαν έτσι λόγω της λέξης ("...ναούμ", δηλαδή "να πούμε") που τέλειωνε κάθε του πρόταση
Η Π. που στην τρίτη λυκείου καπνίζαμε μαζί Prince, παρόλο που ήταν καθηγήτρια
Η κλωτσοπατινάδα και η ρίψη νερατζιών κάθε Απόκριες με τα σχολεία του Κολωνού
Ο Α. μεγαλύτερος, που τότε (τέλη δεκαετίας '80) ήταν στην Ο.Σ.Ε.
Ο Π. ένα χρόνο μεγαλύτερος, που τότε (τέλη δεκαετίας '80) ήταν στην Χρυσή Αυγή, -σε ερωτική σχέση με την κολλητή Ι.- και τσακωνόμασταν σχεδόν κάθε φορά που συναντιόμασταν (ας μην μπω σε λεπτομέρειες). Τότε τα γραφεία τους ήταν πολύ κοντά στη γειτονιά
Η "Σελήνη" (καφετέρια), στην Αιλιανού, που μαζευόμασταν το πρωί πριν πάμε σχολείο και πολλές φορές καθόμασταν και τις δύο πρώτες ώρες του σχολείου, έτσι, χωρίς ιδιαίτερο λόγο
"Σελήνη", Τρίτη Λυκείου. Έξι άτομα σε ένα τραπέζι, καφέδες και πακέτα τσιγάρα, η Κ. πάνω στα πόδια μου. Το βλέμμα του πατέρα μου όταν τυχαία πέρασε απ΄εξω πηγαίνοντας για δουλειά, μου έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη
Η Φυτευτή, το πρώτο μεγάλο πάρκο στη γειτονιά (η πρώτη ταμπέλα για απαλλοτρίωση μπήκε επί Μπέη, τελικά φτιάχτηκε επί Έβερτ). Μπάσκετ, τσιγάρα, συναντήσεις
Το πρώτο τσιγάρο, 13 χρονών, εκεί, στη Φυτευτή, κρυμμένοι πίσω από τους κάδους
Η ερώτηση την ίδια εποχή του πατέρα μου, δεινού καπνιστή τότε: "Ηλία, καπνίζεις";
Η δική μου απάντηση: "Όχι, πατέρα"
Η ανταπάντησή του: "Καλά, πήγαινε στο δωμάτιο, σκέψου το και ξαναπές μου"
Η πλατεία της Αγίας Παρασκευής (μπάσκετ, τσιγάρα, συναντήσεις) κοντά στο νοσοκομείο "Η Παμμακάριστος"
Η αυλή του 8ου Λυκείου στη Νικοπόλεως, σαββατόβραδα, με καφάσια μπύρες και μουσική από κασετόφωνο
Η πρώτη μπλούζα με στάμπα σιδερωμένη επί τόπου (ή στο "Rock city" ή στο "Δισκάδικο της Αθηνάς" ή κάπου αλλού, που δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή), το Somewhere In Time των Iron Maiden
Η Β. από το Θησείο και οι βόλτες στον Λουμπαδιάρη και τα στενά των Πετραλώνων
Τα υγρά φιλιά με την Β. Σχεδόν ακόμα έχω τη γεύση τους
Το δώρο της Κ., 6-7 βινύλια των Judas Priest στα γενέθλιά μου, τρίτη Λυκείου, "Happening"
Ο Μ. από το Θησείο και οι διαφωνίες μας για το Black album των Metallica
Ο Π., που μέσα στο χάσιμο, μπέρδεψε την ολόσωμη αφίσα του Πασχάλη -στην πόρτα του ενός από τα δύο περίπτερα της πλατείας Κολιάτσου- με τον ίδιο τον περιπτερά, κι έτσι, κράδαινε το 'κατοστάρικο για να του δώσει σοκολάτα, αλλά χωρίς ανταπόκριση. Ο περιπτεράς κάτι έφτιαχνε στα ψυγεία, o Π. όμως επέμενε.
Όταν του εξήγησα ότι μιλάει με την αφίσα του Πασχάλη κι όχι με τον περιπτερά μού έκανε την πλεόν αφοπλιστική ερώτηση και την εννοούσε κιόλας: "Τι λες ρε μαλάκα, ο Πασχάλης έγινε περιπτεράς;". Μεγάλο χάσιμο
Η Κ., Tρίτη Λυκείου στην οδό Σκιάθου. Οι συναντήσεις στο σπίτι της, πριν την απογευματινή σχολική βάρδια
Η μυρωδιά του νερού στις βρύσες μετά από παιχνίδι ποδοσφαίρου στο διάλειμμα
Ο Μ., σπουδαίος καθηγητής μουσικής, που έβαλε τη δική του πινελιά σε όποια μουσική παιδεία έχω
Η Ε.Γ., Γυμνάσιο με το φοβερό της στήθος
Ο Δάσκαλος Γ. και η φράση του όταν σηκώναμε χέρι ("κύριε, κύριε, κύριε...") για να απαντήσουμε: "Μη με λέτε Κύριο, ένας είναι ο Κύριος"
Σίγουρα ξέχασα πολλά, πάρα πολλά.
Όλα τα παραπάνω (και σίγουρα πολλά άλλα που δεν μπορώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου τώρα) είναι μέσα μου και για εμένα συνιστούν τα θραύσματα μιας αξέχαστης πατρίδας.