Ο Γνωστός... Ζυλ Ελυζάρ

"Η αντίδραση στην Γερμανία"

Ίσως το πιο ποιητικό και... θρησκευτικό κείμενο του Μπακούνιν

Μέσω της Εγελιανής φιλοσοφίας και ειδικά των αντιθέσεων καταφέρνει να αποκαλύψει με καθάριο τρόπο την αντίθεση αρνητικού-θετικού και την αποψίλωση του δεύτερου απ΄το πρώτο. "Αρνητικιστής" ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι στους δύο πόλους ενυπάρχει ο καθένας από αυτούς, δημιουργώντας μια αντίθεση που διέπει ολόκληρη τη ζωή. Γιατί τί είναι η ζωή αν όχι φάση-αντίφαση, θέσεις-αντιθέσεις, βάραθρα και ύψη;

Εμφορείται από συμπάθεια προς το αρνητικό, αφού αυτό αντιπροσωπεύει την κίνηση (κάτι που χαρακτηρίζει και το φαινομενικά ακίνητο θετικό, αφού τίποτα δεν υπάρχει χωρίς κίνηση, συνεπώς το θετικό περιλαμβάνει το αρνητικό εντός του χωρίς καν ίσως να το γνωρίζει και... καταπίνεται από το κινητικό αρνητικό).

Ένα πρώιμο Μπακουνικό κείμενο "δημοκρατικότητας", μάλλον ξένο ως προς τα κείμενα της αναρχικής του ωριμότητας, αποκαλύπτει έναν Μπακούνιν που διαφαίνεται ξεκάθαρα προς τα που θα κινηθεί στο μέλλον, το πάθος του για την ελευθερία, τον αγώνα του για την απαγκίστρωσή της από οιοδήποτε καθεστώς ανελευθερίας, ένα αγώνα και πάθος που ονομάζει θρησκευτικό.

Ίσως μάς ξενίζει σήμερα, αλλά στο έργο αυτό, αναφέρεται δύο φορές σε αποσπάσματα της Βίβλου (ευαγγέλιο & αποκάλυψη) ενώ το κείμενο βρίθει θρησκευτικών όρων, δείχνοντας τη διαφορά ερμηνείας στο μυαλό του Μπακούνιν ανάμεσα στη θρησκευτικότητα ακόμα και μιας ελευθεριακής άποψης από την ίδια τη Θρησκεία.

Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Αυτό σημαίνει να έχουμε σαν θρησκεία μας την ελευθερία, που η μόνη αυθεντική έκφρασή της είναι η δικαιοσύνη και η αγάπη. Ναι, για μας- που θεωρούμαστε εχθροί της Χριστιανικής θρησκείας- και μόνο σε μας μένει αυτό το έργο που το θεωρούμε ύψιστο χρέος: να ασκούμε ουσιαστικά την αγάπη ακόμα και στις πιο λυσσαλέες μάχες μας, αυτή την αγάπη που είναι η ύψιστη εντολή του Χριστού και η μοναδική αρχή του αληθινού χριστιανισμού"  

Είναι γεμάτος αγάπη, ευαισθησία και προσμονή.

Φαίνεται μια ρομαντική διάσταση  στην εκφορά του λόγου του, ενώ φορές-φορές αντιδρά στην ύπαρξη ενός πολιτικού χώρου (του δημοκρατικού συγκεκριμένα) ως αρνητικού πόλου απέναντι στον θετικό. Δεν μπορεί- τονίζει- ένας χώρος να επιβιώσει και να ζήσει εάν εξαρχής τίθεται ως η αντίθεση ενός άλλου. Με δικά μου λόγια, ίσως αυτό να σημαίνει πώς μόνο αν μετατραπεί κάτι σε θέση, αποκτά κύρος, στόχευση και περιεχόμενο.

Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Το ότι οι δημοκράτες αποτελούν μονάχα ένα κόμμα (και μάλιστα αν κρίνουμε από τις εξωτερικές εκδηλώσεις της ύπαρξής του ένα αδύναμο κόμμα), και το ότι για να υφίσταται απλά και μόνο σαν κόμμα προϋποθέτει ένα άλλο, ισχυρό κόμμα, που να τους αντιτίθεται, αυτό και μόνο θα έπρεπε να διαφωτίσει τους δημοκράτες για τις ίδιες τις ανεπάρκειες που ουσιαστικά ενυπάρχουν σε αυτούς ".    

Πολλά μπορεί να γράψει κανείς για αυτό το κείμενο του Μπακούνιν, το τόσο διαφορετικό από τα υπόλοιπα έργα του, αλλά ας αναφερθώ πάλι στον ίδιο τον... Ζυλ Ελυζάρ (ψευδώνυμο του Μπακούνιν για το συγκεκριμένο κείμενο)

"Ας έχουμε λοιπόν εμπιστοσύνη στο αιώνιο Πνεύμα που δεν καταστρέφει και δεν εκμηδενίζει παρά μόνο γιατί αυτό είναι η ανεξάντλητη πηγή, που αιώνια δημιουργεί κάθε ζωή. Η ηδονή της καταστροφής είναι ταυτόχρονα μια δημιουργική ηδονή!"

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος