Οι Πλάνητες

Χθές, μετά από πολλούς μήνες, άνοιξα την τηλεόραση και "έπεσα" πάνω σε ένα δελτίο ειδήσεων.
Mια εικόνα, χίλιες λέξεις, όπως συνηθίζουμε να λέμε.
Και είναι αλήθεια ότι, το απόφθεγμα αυτό αποτυπώνει με εύστοχο τρόπο την εικονοποίηση της πραγματικότητας.
Συνήθως, αν δεν δούμε σε εικόνες (κάθε εποχή διαθέτει το δικό της τρόπο να θεαματοποιεί και να θρυμματίζει σε εικόνες την πραγματικότητα) αίμα να ρέει, συντρίμμια, βγαλμένες σάρκες, βρέφη να κλαίνε, ανθρώπους να εκλιπαρούν για βοήθεια, άλλους να ζητιανεύουν, βασανιστήρια, αν δεν ακούσουμε κραυγές κ.ο.κ., δεν είμαστε ικανοί να εσωτερικεύσουμε τον ανθρώπινο πόνο, δεν ήμαστε διατεθειμένοι να αντιληφθούμε την αδικία, τις φωνές απελπισίας, τους πολέμους των ισχυρών, την εκμετάλλευση των ανίσχυρων, την ζώσα πραγματικότητα.

Αν δεν εικονοποιούνται-θεαματοποιούνται, όλα περνούν δίπλα μας με μεγάλες ταχύτητες, σαν να συμβαίνουν σε ένα άλλον κόσμο, ενώ αποτελούν συμβάντα της ίδιας της ζωής μας και την καθορίζουν ανεξίτηλα είτε ενδιαφερόμαστε για αυτά (κυρίως τότε) είτε όχι.
Χρειαζόμαστε διαμεσολαβημένα από ξένες πηγές γεγονότα για να αντιληφθούμε το υπάρχον του οποίου είμαστε αναπόσπαστο μέρος, κινούμαστε μέσα του, αντλούμε από την ύλη του και ταυτόχρονα την δημιουργούμε.
Ειδικά στην εποχή της έντονης κατίσχυσης του Καπιταλισμού ως ενσωματωμένη πρακτική και ιδεολογία, αλλά και ως θέαμα προς εξωτερίκευση και πηγή κέρδους, στην εποχή του (υπερ)θεάματος που ζούμε, όλα τα προαναφερθέντα διογκώνονται από όλες τις πλευρές τους και καθίστανται μια συμπαγής, αυτοκινούμενη και αυτοτροφοδοτούμενη μαζοεικόνα.

Πρώτο θέμα στη σημερινή συγκυρία των εγχώριων (κι όχι μόνο) Μ.Μ.Ε. η προσφυγιά, δηλαδή η μετανάστευση, γιατί όταν μεταναστεύεις, προσφεύγεις και προσβλέπεις σε κάτι, σε κάποιον.
Βάζοντάς τα Μ.Μ.Ε. την κατάλληλη, υποβλητική μουσική και εκφέροντας με κατάλληλο τρόπο συγκινητικά, για το φιλοθεάμον κοινό, λόγια, οι αποκαλούμενοι "λαθρομετανάστες" των μόλις προηγούμενων ετών μετατρέπονται σε μετανάστες (άνευ του προσδιορισμού "λάθρο-") και πρόσφυγες (sic).
Λες και δύνανται διεθνώς νομικοί όροι να αλλάξουν την ουσία της δυστυχίας, του πολέμου, της αδικίας, του ξεριζωμού, της ανθρώπινης ύπαρξης.
Κι όμως: όταν αναλαμβάνει η εικόνα τον μέγιστο ρόλο, όλα μπορούν να συμβούν.

Σήμερα, οι μετανάστες αντιμετωπίζονται κυρίως με θετικό πρόσημο, σίγουρα πάντως όχι με το απόλυτα αρνητικό των προηγούμενων ετών.
Είναι τα πρόσωπα, που για τα Μ.Μ.Ε. αποτελούν αντικείμενο λύπησης, αφού ο πόλεμος (μα φυσικά χωρίς να διερευνώνται τα αίτιά του στα σοβαρά) είναι φορέας των χειρότερων δεινών, αλλά μόνο ως εικόνα, όχι ως πραγματική κατάσταση.

Λίγο καιρό πριν όλα γίνονταν με αρνητικό πρόσημο.
Λίγο καιρό πριν επρόκειτο για "λαθρομετανάστες". 
Σήμερα οι "λαθρομετανάστες" του χθες έγιναν "μετανάστες", χωρίς επιθετικό προσδιορισμό, και ακόμα καλύτερα: πρόσφυγες.
Λες και από τότε που ξεκίνησαν τα πιο πρόσφατα μεγάλα κύματα μεταναστεύσεως προς την Ευρώπη (αρχές και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90) από ανθρώπους που ζούσαν στα καθεστώτα του πρώην ανατολικού μπλοκ (αλλά και Αφρική και Ασία), η μετανάστευση δεν γινόταν από ανάγκη, αλλά για διασκέδαση, σαν να επρόκειτο για ταξίδι αναψυχής. 

Προφανώς οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι και τα κανάλια, που τους πληρώνουν, παριστάνουν τους ανήξερους, καμώνονται τους απληροφόρητους: οι άνθρωποι μετανάστευαν για διάφορους λόγους από την εποχή της μη καταγεγραμμένης ιστορίας, δηλαδή της προϊστορίας μέχρι και σήμερα.
Δεν είχαν ανάγκη κανέναν επίσημο φορέα να καταγράψει τις μαζικές ή ατομικές κινήσεις τους, ήθελαν μόνο να μετακινηθούν.
Με κόστος και ταλαιπωρία, ήθελαν ή αναγκάζονταν να θέλουν να μετακινούνται, όπως και τα υπόλοιπα έμβια όντα αυτού του πλανήτη, που δεν γνωρίζουν γλώσσες, νομικούς ή πολιτικούς και πολιτειακούς όρους, αλλά γνωρίζουν καλά και εξελίσσουν τη μαγιά της επιβίωσής τους μέσα στον χρόνο, ακούνε τον παλμό των μικρών τους και της καρδιάς τους και ζητούν Ζωή.

Η ιστορία του ανθρώπου είναι μια ιστορία συνεχών, πολυποίκιλων, πολύεδρων, πολυεπίπεδων και πολύ-αφετηριακών μεταναστεύσεων:
Χωρικών, Επιστημονικών, Καλλιτεχνικών, Πολιτισμικών, Πολιτιστικών κ.α.
Κανείς δεν έφευγε από τον τόπο που του έλαχε να γεννηθεί, αν δεν συνέτρεχαν διάφοροι λόγοι. Κάποιοι από αυτούς γίνονταν πάντα κατανοητοί, κάποιοι άλλοι όχι απαραίτητα και όχι με την ίδια ένταση.
Κανείς δεν μπορεί να έχει απόλυτη και ακριβή γνώση των λόγων, που μέσα στην ανθρώπινη ιστορία οδήγησαν, παραδείγματος χάριν, την επιστήμη από το ένα συμπέρασμα στο αντίθετο άλλο, την Τέχνη από τον ρεαλισμό στον υπερρεαλισμό, τον άνθρωπο από τον έναν τόπο στον άλλον κ.ο.κ.
Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει απουσία λόγων ή ερμηνειών, αλλά κανείς δεν μπορεί με απόλυτη βεβαιότητα να γνωρίζει επακριβώς, με μαθηματική ακρίβεια τις αιτίες και τις αφορμές των πραγμάτων, τους λόγους, τα συναισθήματα, τον πόνο κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, της ανθρώπινης μάζας που πάντα θα μετακινείται.

Αν σήμερα η εικόνα του θεάματος είναι κυρίως θετική προς αυτούς τους ανθρώπους, αύριο μπορεί να μεταστραφεί άνετα σε αρνητική, αν τα συμφέροντα και οι κυρίαρχοι το επιθυμούν.
Αν σήμερα προβάλλονται τα δράματα των οικογενειών κι η εκμετάλλευσή τους, αύριο θα προβάλλονται εικόνες και θέαμα αντίστροφης πορείας.
Το έχουμε ξαναδεί το έργο πολλές φορές όλα αυτά τα χρόνια.

Κι αν κάποιοι από εμάς ονομάζουμε τους μετανάστες ταξικά μας αδέλφια δεν σημαίνει πως δεν γνωρίζουμε ότι, οι γενικεύσεις πολλές φορές αφαιρούν κύρια χαρακτηριστικά των ατόμων, της ιδιοσυγκρασίας τους, της σκέψης τους.
Ξέρουμε όμως επίσης καλά ότι, ούτε ως ενιαία οικονομική τάξη ταυτιζόμαστε πλήρως σαν άτομα, ούτε σκεφτόμαστε ή πράττουμε πάντα ως τάξη, δηλαδή ως ενιαίο και συμπαγές σύνολο.
Μέσα όμως σε αυτή την ταξική ταύτιση αλλά και διαφορετικότητα του καθενός από εμάς, ξέρουμε ότι βρίσκεται ο πόλεμος των κυρίαρχων προς τους κυριαρχούμενους, κι αυτός ο πόλεμος δεν έχει μόνο οικονομικά χαρακτηριστικά, έχει και ανθρωπολογικά και πλείστα άλλα.
Πέρα λοιπόν από τις αναλύσεις και τα πολλά λόγια (που κι εγώ πέφτω στην παγίδα και χρησιμοποιώ) οι κατατρεγμένοι, οι πλάνητες, οι ανίσχυροι από όπου κι αν προέρχονται κι όπου κι αν θέλουν να καταλήξουν, όπως κι αν σκέπτονται, ό,τι κι αν θέλουν ο καθένας για τον εαυτό του κι όπως κι αν αναλύουν τον κόσμο γύρω τους, είναι αδέλφια μας, γιατί είμαστε εμείς.