Γιάννης Κερνάει, Γιάννης Πίνει (Του Cable)

Ακούμε για εξέλιξη.

Η εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Ακούμε για πρόοδο. Η πρόοδος της ανθρωπότητας.

Ακούμε για επιτεύγματα. Τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. 

Πέρασαν τριάντα δυο και κάτι χρόνια για να αναρωτηθώ ποια η αξιοπιστία ενός χαρακτηρισμού και, πολύ περισσότερο, της χροιάς – θετικής/αρνητικής – που αυτός ντύνεται, που αποδίδεται από το ίδιο το υπό χαρακτηρισμό ον.

Δηλαδή, αν αλληλογραφούσε, μέσω ενός κώδικα επικοινωνίας, η... ανθρωπότητα με μια άλλη μορφή ζωής, κάπου αλλού στο σύμπαν, θα της περιέγραφε γράμμα-γράμμα, λέξη-λέξη, πόσο γαμηστερή είναι και πόσο έχει προοδεύσει.

Ουσιαστικά, μιλάμε για μια πανιστορική περίπτωση του "Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει" και δεν μου 'ρχεται αυτή τη στιγμή κάτι πιο προφανές στο νου.

Η ανθρωπότητα όρισε τις λέξεις, το χρώμα τους, και τις επιλέγει κυριολεκτικά όπως γουστάρει και, ω (!) μαντέψτε, πώς θα χρησιμοποιούσε ένας άνθρωπος κάποια λέξη για να περιγράψει τον εαυτό του;

Και, για να γίνει η αρχή, μόνη της η ανθρωπότητα αυτο-ορίστηκε σαν ανθρωπότητα, η ανώτερη μορφή ζωής του πλανήτη και, κατά 99,99% στη συνείδησή της, για το σύμπαν. Όμως, σε πρώτη φάση, τι διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τις υπόλοιπες μορφές ζωής;

Ο διαφορετικού τύπου εγκέφαλος, για τον οποίο, φυσικά, η ανθρωπότητα κομπάζει. Αλλά, αλήθεια, ποιος έθεσε την πιστοποίηση για την υπεροχή του συγκεκριμένου οργάνου σε σύγκριση με τα υπόλοιπα όργανα;

Ποιος μας εγγυήθηκε πως η λευκή επιταγή που έδωσε ο άνθρωπος στον εγκέφαλό του θα οδηγούσε στη διαιώνιση αυτής της μορφής ζωής και όχι στον αφανισμό της, όπως κάποτε η υπέρμετρη δύναμη των δεινοσαύρων αποδείχτηκε ανεπαρκής για να τους διαιωνίσει; Ποιος μας εγγυήθηκε πως η ανθρωπότητα προέκυψε για να υπάρχει στο διηνεκές και όχι για να αποτελέσει απλά ένα ακόμη δέντρο, μια ακόμη μορφή των όσων το πλεόνασμα ύλης του πρώτου σύμπαντος πήρε;

Απαντάω τυπικά, κανείς!

Μάλιστα, όπως αποδεικνύεται, δεδομένου ότι μας έλαχε να υπάρξουμε σ' αυτή την περίοδο του πλανήτη, το μυαλό και τα δημιουργήματά του οδηγούν εκ του ασφαλούς την ανθρωπότητα στο τέλος της, σίγουρο σε ποιοτικό επίπεδο, κρατάω ένα ερωτηματικό για το βιολογικό.

Μιλάμε, συνεπώς, για ένα όργανο που, τελειωτικά, δείχνει να επικρατεί της ανθρώπινης ζωής, να την ωθεί στο οριστικό της τέλος.

Ένας ίχνος απελπισίας γεννήθηκε μέσα μου μόλις τώρα, γράφοντας αυτή την τελευταία φράση. Το μυαλό επικράτησε της ζωής και την ωθεί στο οριστικό της τέλος.

Ωραίο και εντυπωσιακό σύνθημα, το αντιλαμβάνομαι, αλλά δεν θα στραφώ σε θρησκευτικές δοξασίες για να το διαχειριστώ. Καλμάρω και στέκομαι στην ουσία των λέξεων που περιέχει, οι οποίες, όπως και οι περισσότερες λέξεις έχουν πολλαπλή ερμηνεία κι έχει διατηρηθεί από τον πολύ κόσμο για τον πολύ κόσμο – γιατί άραγε; - μια μόνο μορφή τους.

Αλλά είμαι σίγουρος πως όποιος εφηύρε τη λέξη ζωή δεν αναφερόταν στον απλό, τακτικό, παλμό της καρδιάς.

Βλέπεις, αυτό είναι το θέμα με τις λέξεις.

Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για να εγκλείσουν μια έννοια και καταλήγουν να εγκλείουν το δημιουργό τους στα στενά όριά τους, που προφανώς είναι περατά, αφού αποτελούν προϊόντα της σκέψης.

Οι λέξεις φτιάχτηκαν για να επικοινωνούμε, όχι για να νιώθουμε μέσω αυτών. Νιώθω κάτι, νιώθω καλά, νιώθω κίνηση, νιώθω κρύο, νιώθω ζέστη, με βλέπω, με πιάνω, με μυρίζω, με νιώθω. Ιδρώνω, αφοδεύω, πονάω, θυμώνω, χαίρομαι, φοβάμαι, γελάω, κοιμάμαι, ξυπνάω.

Όλα αυτά, όπως και όλα τα υπόλοιπα που μπορεί να μην αναφέρω, τα έκλεισε κάποιος στη λέξη ζωή, απλά και μόνο για να το μοιραστεί με τον δίπλα του, που ένιωθε το ίδιο, ή για να τα χρησιμοποιήσει στην επόμενη ανακάλυψη-έμπνευσή του.

Όμως, αν έχουν λησμονηθεί όλα τα περιεχόμενα της λέξης, τι νόημα έχει η λέξη;

Λέμε ζω και δεν ξέρουμε τι εννοούμε. Έτσι, ναι, όταν λέω πως το μυαλό επικράτησε της ζωής, με τη μορφή της κούφιας λέξης, ό,τι απέμεινε στο σύγχρονο άνθρωπο για να τη γεμίζει (ίσως λίγο μπέργκερ, ίσως λίγο φαλάφελ, ίσως λίγο παιδικό δωμάτιο, ίσως λίγο εθνικισμό, ίσως λίγο διήμερες ανάσες στο Ναύπλιο, ίσως λίγο μίσος, ίσως λίγο χρήμα, ίσως, ίσως...), δεν λέω ψέματα.

Στην πραγματικότητα, όμως, το μυαλό είναι μέρος της ζωής, είναι σ' όλο εκείνο το κατεβατό που προσπέρασα παραπάνω. Περικλείεται στη λέξη ζωή κι απλά το όργανο στο οποίο αναφέρεται έχει μια ύπουλη ιδιότητα – αρχικά, είμαι βέβαιος πως περιλαμβανόταν στη λέξη μυαλό – να δημιουργεί ιδέες, υγιείς και άρρωστες.

Πρακτικά, το μυαλό έφτιαξε τη λέξη ζωή για να έρθει μια μέρα που θα σταθεί ανώτερό της και θα την υποτάξει.

Θα την ακυρώσει, θα την αχρηστεύσει και μέσα από αυτή τη διαδικασία θα αχρηστεύσει και ό,τι χυμό περιελάμβανε η λέξη ζωή αρχικά. Συνοπτικά, υπάρχει μια πανίσχυρη, ακατάληπτη μόνο από τη διανόηση και απεριόριστη έννοια, η ζωή.

Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί μια περατή, καθαρά διανοητική, – όλα τα δημιουργήματά μας είναι περατά – μονάδα/οντότητα επικοινωνίας, η λέξη.

Η έννοια, μετά από σεβαστό διάστημα, περιορίστηκε στη λέξη, κόπηκαν οι γωνίες της, ψηφιοποιήθηκε και αυτή η ψηφιοποίηση είχε αποτέλεσμα να χαθούν δεδομένα. Τελικό στάδιο, η έννοια έγινε λέξη. Πλέον ελλιπής, που δε γεμίζει τη, συνυφασμένη με τη ζωή, φύση του ανθρώπου και οδηγεί σε περιπλοκές διαφόρων τύπων. Καταληκτικά, το μυαλό φαίνεται πως οδηγεί την ανθρωπότητα στο τέλος, ναι. Ίσως όχι στο βιολογικό τέλος, αλλά σίγουρα σε εκείνη την κατάσταση, όπου θα την έχει αφαιμάξει απ' οτιδήποτε την προσδιόριζε.

Απ' όλα εκείνα τα ποιοτικά στοιχεία, την αμφισβήτηση, την περιέργεια, την έμπνευση, τη δημιουργία, την ανακάλυψη, τη γνήσια πρόοδο, τη διανοητική, πνευματική και τεχνολογική εξέλιξη. Με δυο λόγια, στη φάση όπου η έννοια ανθρωπότητα θα έχει ξεχαστεί και στη θέση της θα έχει απομείνει μόνο μια κενή λέξη.

Γιατί κάπου, κάποτε, ίσως βάσει DNAεϊκής εξέλιξης, η ανθρωπότητα εμπιστεύτηκε την ολότητα της έννοιας ζωή στην περατότητα της λέξης, ενός χρήσιμου δημιουργήματός της.

Το μυαλό, όμως, δεν μπορεί να επικρατήσει της έννοιας της ζωής, των όσων αυτή η απεριόριστη αίσθηση και παράλληλη σκέψη σημαίνει για τον άνθρωπο. Τα όσα σήμαινε για εκείνο τον καλό άνθρωπο που ήθελε να μοιραστεί τη χαρά της ύπαρξης με τους γύρω του και, ενδεχομένως, να τους απαλλάξει από διάφορους φόβους, όπως αυτούς των φυσικών φαινομένων.

Το μυαλό συμπλέει με την έννοια της ζωής, την προάγει, τις ανοίγει δρόμους να υπάρξει στις βέλτιστες συνθήκες.

Εκτιμώ πως δε χρειαζόμαστε πλέον τη λέξη ζωή, έχει μολυνθεί, επιτάχθηκε από το περατό, το λίγο, το ηττημένο. Νιώθω μια πηγαία ανάγκη να εγκαταλείψω την τοξική πλέον λέξη, να κάνω μια στροφή σε γλώσσα... μηχανής (σ.σ. γλώσσα προγραμματισμού στο δυαδικό σύστημα 0 και 1) και να αγγίξω ξανά εκείνες τις πτυχές που οδήγησαν έναν άνθρωπο να φτιάξει μια λέξη για να τιμήσει τον εαυτό του, την παρουσία αυτού και των όσων έβλεπε, αισθανόταν, αντιλαμβανόταν. Κι ίσως μια μέρα νιώσω εγώ ή ένας απόγονός μου ή ένας επόμενος άνθρωπος κάπου αλλού στο σύμπαν την ανάγκη να τα περικλείσει όλα αυτά σε μια άλλη οντότητα, σε μια άλλη γλώσσα.

Όμως, για τη γενιά μας προέχει η επιστροφή στην έννοια, η επιστροφή στην πραγμάτωσή της, ώστε, όταν η λέξη, η επιφανειακή λέξη θα πεθαίνει, όταν η γερασμένη και άρρωστη σύγχρονή μας ανθρωπότητα θα εκπνέει, εμείς θα κρατήσουμε τις έννοιες τους, τόσο της ζωής όσο και της ανθρωπότητας, για να γεννήσουμε ξανά την ύπαρξη.