"Εγώ ξέρετε δεν κρύβομαι, ούτε μου αρέσει να λέω... Είμαι καπιταλιστής!"

Μπορεί ένας άνθρωπος να αλλάζει πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις;Ασφαλώς και μπορεί.

Ένας άνθρωπος να αλλάζει γενικά, μπορεί; Ναι, μπορεί, και μερικές φορές είναι και καλό για τον ίδιο-α.

Αν π.χ. είναι παχύσαρκος-η και αντιμετωπίζει προβληματα υγείας λόγω αυτού, είναι καλό να αλλάξει διατροφικές συνήθειες, ώστε να χάσει κιλά, κάτι που θα του επιτρέψει μια πιό υγιή ζωή. Μπορεί να μην αλλάξει συνήθειες αν δεν το θέλει; Φυσικά και μπορεί. Τίποτα δεν επιβάλλεται.

Με αυτή την παραδοχή και με την συνεπακόλουθη αποδοχή των επαγγελματιών πολιτικών ως ανθρώπων, γίνεται προφανές ότι κι αυτοί μπορούν να αλλάζουν ιδεολογικοπολιτικές θέσεις. Κανένα πρόβλημα έως εδώ. Άλλωστε, όλοι-ες αλλάζουμε, ακόμα κι όταν πιστεύουμε ότι παραμένουμε ακριβώς ίδιοι-ες.

Το πρόβλημα δημιουργείται όταν κάποιος άνθρωπος αλλάζει θέσεις μεν, προσπαθεί όμως να θολώσει τις προηγούμενες ή ακόμα και να τις σβήσει από τη μνήμη των υπολοίπων (στη συγκεκριμένη περίπτωση από τη μνήμη του εκλογικού σώματος), κάποιες φορές και από τη δική του. Το τελευταίο μάλλον είναι σπάνιο, αλλά μπορεί να γίνει, δηλαδή να λογοκρίνουμε τις παρελθούσες σκέψεις και απόψεις μας, αν αυτές μάς δημιουργούν πρόβλημα στο παρόν.

Πώς δύναται κάποιος-α να αυτολογοκρίνεται και για ποιους λόγους;

Αν επικαλεστούμε σε αυτό το σημείο τον πιο σημαντικό από τους πρώιμους φροϋδικούς μηχανισμούς άμυνας, αυτόν δηλαδή της απώθησης (Pervin & John, 2001), μάλλον θα αντιληφθούμε ότι το φαινόμενο της αυτολογοκρισίας δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά ενδημεί στις ανθρώπινες κοινωνίες παλαιόθεν. Η απώθηση- προσομοιάζουσα, τηρουμένων των αναλογιών, στη λογοκρισία- αφορά στην οικειοθελή απομάκρυνση από την περιοχή του συνειδητού, επικίνδυνων, στενόχωρων σκέψεων. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μορφή ηθελημένης, απόλυτα συνειδητής αυτολογοκρισίας.

Εκτός της φροϋδικής θεωρίας του μηχανισμού άμυνας της απώθησης υπάρχει και αυτή της γνωσιακής δυσαρμονίας του κοινωνικού ψυχολόγου Festinger (όπ. ανάφ. στον Γεώργας, 1990). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, όταν το άτομο αλλάζει τη συμπεριφορά του είτε αναγκαστικά είτε ηθελημένα, ουσιαστικά συγκρούεται με τις πεποιθήσεις και το αξιακό του σύστημα, με αποτέλεσμα την πλήρη αντίθεση αυτών με τη νέα στάση που υιοθετεί. Για να επιλυθεί η ανισορροπία αυτή, το άτομο πειθαναγκάζεται να ερμηνεύσει αιτιολογικά και δικαιολογητικά τη νέα του στάση, ώστε να επέλθει εν τέλει γνωστική συμφωνία, ισορροπία πεποιθήσεων-στάσης.

Ο Keyes (2004) ισχυρίζεται ότι παρόλο που πάντα οι άνθρωποι λέγαμε ψέματα, νιώθαμε αισθήματα ντροπής και ενοχής για αυτό. Η σημερινή εποχή μάς έχει απαλλάξει από τις ενοχές αυτές και πλέον μπορούμε να ψευδόμαστε ή να παραποιούμε την αλήθεια χωρίς περαιτέρω ηθικούς συνειρμούς ή περιορισμούς.

Η "μετα-αλήθεια", μάς λέει ο Keyes, ζει σε μια ηθική ζώνη του λυκόφωτος, όπου επιτρέπεται να είμαστε ψεύτες χωρίς παράλληλα να νιώθουμε ανέντιμοι.

"{...}Κάποτε είχαμε την αλήθεια και το ψέμα. Τώρα έχουμε την αλήθεια, το ψέμα και κάποιες δηλώσεις που μπορεί να μην είναι αλήθεια αλλά δεν είναι δυνατόν να τις αποκαλέσουμε και ψέμα. Αυτό είναι "μετα-αλήθεια". Βρίσκεται ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, ανάμεσα στην ανεντιμότητα και την τιμιότητα, ανάμεσα στη μυθοπλασία και την αναφορά σε γεγονότα{...}".

Λίγα χρόνια αργότερα έκανε την εμφάνισή του ο όρος "post -truth politics", ο οποίος πρωτοειπώθηκε από τον blogger David Roberts. Όρισε το περιεχόμενο της έννοιας αυτής ως "μια πολιτική κουλτούρα στην οποία τα πολιτικά, η κοινή γνώμη και οι ιστορίες των Μ.Μ.Ε. έχουν σχεδόν αποσυνδεθεί εντελώς από την ουσία της πολιτικής" (όπ. ανάφ. στο Αλωνιστιώτου, 2016).

Πολλοί πλέον αναφέρονται στη μετάβαση από την "κοινωνία των γεγονότων" (Society of Facts) στην "κοινωνία των πληροφοριών" (Society of Data) (Κουκιάδης, 2017). Με δεδομένη την παραπάνω μετάβαση και την τεχνολογική εξέλιξη, που κάνει την πρόσβασή μας στις πληροφορίες ταχύτερη και ευκολότερη, όποιoς (θα) κατέχει μεγαλύτερο ή μικρότερο όγκο πληροφοριών, (θα) είναι αυτός που θα μπορεί να ελέγχει και το συναίσθημα του κοινού.

Η Χάννα Άρεντ (2012, σελ. 55) γράφει: "Κανείς ποτέ δεν αμφέβαλε ότι η αλήθεια και η πολιτική έχουν μάλλον κακές σχέσεις, και κανείς, από όσο γνωρίζω, δεν συνυπολόγισε τη φιλαλήθεια μεταξύ των πολιτικών αρετών. Τα ψεύδη θεωρούνταν πάντοτε αναγκαία και θεμιτά εργαλεία όχι μόνον του πολιτευτή ή του δημαγωγού μα και της πολιτικής τέχνης. Γιατί συμβαίνει αυτό; Και τι σημαίνει για τη φύση και την αξιοπρέπεια της πολιτικής σφαίρας, από τη μία πλευρά, και για η φύση και την αξιοπρέπεια της αλήθειας και της αληθολογίας από την άλλη; Μήπως η αλήθεια από την ίδια τη φύση της είναι αδύναμη ενώ η εξουσία από την ίδια τη φύση της δόλια;".

Ας φτάσω όμως στο προκείμενο.

O Άδωνις Γεωργιάδης (νυν Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων) συχνά-πυκνά στηλιτεύει την υποκρισία των πολιτικών και ιδεολογικών του αντιπάλων. Κάνοντας κάτι τέτοιο, συνειρμικά μπορεί να εξάγει κάποιος-α το συμπέρασμα ότι ο ίδιος λέει πάντα την αλήθεια, και είναι προφανές ότι αυτό θέλει να πιστέψει το κοινό των Μ.Μ.Ε. κι αυτό των λεγομένων Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.

Είναι σίγουρο ότι η καθημερινή του παρουσία σε τηλεοπτικά κανάλια και ραδιόφωνα, ενισχύει με έναν τρόπο αυτή του τη θέση, ακριβώς λόγω της υπερπληθώρας των εμφανίσεών του. Κάποιος που συνεχώς μιλάει, δεν μπορεί να μη λέει και την αλήθεια.

Είναι όμως αυτή η αλήθεια ή πρόκειται για αλήθεια δικής του κοπής;

Η διείσδυση στα Μ.Μ.Ε. και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σημαίνει ότι είσαι και αληθινός; Αληθοφανής ναι, αληθινός,όμως, όχι απαραίτητα.

Για του λόγου το... αληθές παραθέτω την μερική απομαγνητοφώνηση του παρακάτω βίντεο (18-1-2022):

https://www.youtube.com/watch?v=gU-hzTS2w3k (0:07 - 2:06)

“{...} Θα σάς πω πώς αποφάσισα να γίνω καπιταλιστής. Εγώ ξέρετε δεν κρύβομαι, ούτε μου αρέσει να λέω... Είμαι καπιταλιστής! Το θεωρώ το καλύτερο σύστημα στην ιστορία, τελείωσε. Είναι το σύστημα που έχει παρουσιάσει τα περισσότερα φιλελεύθερα καθεστώτα, τη μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα, τις μεγαλύτερες εφευρέσεις της επιστήμης και τη μεγαλύτερη διαρκή πρόοδο και αφθονία, με τα προβλήματα που φυσικά έχει, και με τη φτώχεια και με τις αδικίες και με όλα. Κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο. Πώς αποφάσισα να γίνω όμως; Πώς σε μια ιδιαίτερη στιγμή της ζωής μου είπα μέσα μου "τέρμα, εγώ θα είμαι με τον καπιταλισμό;". Οι γονείς μου οι αείμνηστοι είχαν την τύχη να έχουν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρουμανία, γιατί ο πατέρας μου στα νιάτα του είχε ένα φροντιστήριο, που έκανε ρουμάνικα και έστελνε φοιτητές στη Ρουμανία. Το 1985, κάποιοι φίλοι του, που ήτανε και υψηλά και ιστάμενοι στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ρουμανίας πήραν, ως εκ του θαύματος, βίζα για να κάνουν ταξίδι στην Ελλάδα. Ήταν Χριστούγεννα και είχαν έρθει κι είχαν μείνει σπίτι μας. Ήμουνα παιδάκι... 13 χρονών. Τότε, πήγαμε με τους γονείς μου, με τη μητέρα μου συγκεκριμένα, να ψωνίσουμε στον καινούργιο- τότε μόλις είχε ανοίξει- "ΑΒ Βασιλόπουλο" στη Νέα Ερυθραία. Τη θυμάμαι σαν τώρα τη σκηνή. Έμπαινα εγώ, παιδάκι, με τη μητέρα μου και την κυρία, τη σύζυγο... της νομεκλατούρας του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ρουμανίας. Όπως μπήκαμε στο κατάστημα υπήρχε μια πυραμίδα με διάφορα, με κονσέρβες, γάλατα, δεν ξέρω τί ήτανε...εν είδη χριστουγεννιάτικου δέντρου, για να κάνει ρεκλάμα στα προϊόντα, όπως κάνουν μέχρι τώρα τα διάφορα σούπερμαρκετ. Εμείς, εγώ και η μητέρα μου... ωραία ήτανε, προχωρήσαμε. Όπως προχωρήσαμε, η κυρία είχε χαθεί, είχε μείνει πίσω. Γυρίζουμε για να δούμε πού είναι αυτή η κυρία. Η κυρία είχε μείνει και κοίταζε την πυραμίδα, λες κι ήταν ο Παρθενώνας. Είχε πάθει έμφραγμα, δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να υπάρχει αυτό το πράγμα. Τότε κατάλαβα τη διαφορά του πλούτου... τη διαφορά του πλούτου, τη διαφορά του επιπέδου της ζωής... και είπα "θεέ μου, πρέπει να είσαι ανόητος για να πιστεύεις ότι θες να ζήσεις σαν κι αυτούς αντί να ζεις σαν κι εμάς". Κι έτσι γρήγορα-γρήγορα σε νεαρά ηλικία μού έφυγε παντελώς η όποια σκέψη να ακολουθήσω τη γνωστή ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ ότι αν δεν γίνεις κομμουνιστής μέχρι τα εικοσιπέντε σου δεν έχεις καρδιά κι αν παραμείνεις μετά τα εικοσιπέντε σου δεν έχεις μυαλό”.

Ωραία όλα αυτά και απολύτως σεβαστά. Ο καθένας-μία μπορεί να πιστεύει ό,τι θέλει. Όμως, τα πράγματα στην περίπτωση που αναφέρω δεν είναι ακριβώς έτσι.

Γιατί αυτό; Γιατί σε μια διαδικτυακή συζήτηση περί κομμουνισμού με τον Άδωνι Γεωργιάδη (όντας βουλευτής του ΛΑΟ.Σ. τότε) πριν 12 χρόνια, κάπως αλλιώς είχε τα πράγματα στο μυαλό του και σίγουρα δεν ήταν δεκατριών ετών, όπως το 1985, αλλά 38.

Δυστυχώς, τη συγκεκριμένη συζήτηση δεν μπόρεσα να την ανακτήσω από τα internet archives. Παρόλα αυτά, το χαρακτηριστικό απόσπασμα της απάντησής του στον διάλογο που είχαμε, είναι αναρτημένο στο παρόν blog με ημερομηνία-χρονολογία Σάββατο 26 Μαΐου 2012 (2012, Το Πραγματικό, Το Φαντασιακό, Εμείς...), δηλαδή εδώ και δέκα χρόνια σχεδόν.

Τι αναφέρει όμως ο Άδωνις Γεωργιάδης περί κομμουνισμού και καπιταλισμού το 2010;

Το παρακάτω προέρχεται από το τότε http://www.adonisgeorgiadis.gr/wordpress/ και πιο συγκεκριμένα από την “Εκκλησία του Δήμου”, αν δεν κάνω λάθος, όπου οπαδοί και ψηφοφόροι του ΛΑ.Ο.Σ. αναρτούσαν διάφορα θέματα και τα συζητούσαν. Εκεί λοιπόν και βλέποντας μια ανάρτηση περί κομμουνισμού, “μπήκα” και εξέφρασα την άποψή μου.

Τα τότε πιστεύω του Άδωνι Γεωργιάδη είναι τα παρακάτω:

από ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ» 22 Δεκ. 2010, 08:08

"Έχει γίνει μία παρεξήγησι. Εγώ πουθενά δεν είπα ότι αποδέχομαι 100% τον Καπιταλισμό. Η αλήθεια είναι ότι φυσικά τον προτιμώ από τον Κομμουνισμό, αλλά καθόλου δεν τον θεώρω όχι τέλειο, αλλά ούτε καν καλό σύστημα. Η βασικότερη μου ένστασις και στα δύο είναι ο υλιστικός τρόπος θεάσεως των πάντων. Εγώ δεν πιστεύω ότι η ύλη είναι τόσο σπουδαία".

Συνεπώς, στα 38 του χρόνια (κι όχι στα 13) ο Γεωργιάδης δεν έχει αποφασίσει αν είναι με τον Καπιταλισμό. Σίγουρα έχει αποφασίσει ότι δεν είναι με τον Κομμουνισμό. Άλλο όμως Αντικομμουνιστής κι άλλο Καπιταλιστής. Αντικομμουνιστής ήταν και ο Μεταξάς, αλλά δήλωνε Αντικαπιταλιστής, όπως δηλώνει και ο μεταγενέστερος τεταρτοαυγουστιανός και εθνικοσοσαλιστής Πλεύρης.

Αντικομμουνιστής δηλώνει και ο Κασιδιάρης, αλλά παράλληλα δηλώνει και Αντικαπιταλιστής. Κι εδώ που τα λέμε, κάποτε, δεν είχαν και μεγάλες διαφορές στα πιστεύω τους Γεωργιάδης και Κασιδιάρης.

Είναι άλλο λοιπόν να θες να αλλάξεις ιδεολογικοπολιτική ταυτότητα, κάτι απόλυτα θεμιτό, κι άλλο να αποκρύπτεις την προηγούμενη, όπως και τα βίντεο του Youtube, που έδειχνες τον θαυμασμό σου στο καθεστώς του Μεταξά.

Ας δούμε κι άλλο ένα απόσπασμα, που κατάφερα να αλιεύσω από τα internet archives, σχετίζεται με τις ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου του 2009 και συνδέεται με τα αμέσως παραπάνω: (https://web.archive.org/web/20091026043024/http://www.adonisgeorgiadis.gr/wordpress/)

Περί Του Εκλογικού Αποτελέσματος 

Παρασκευή 12 Ιουνίου 2009

{...} Οι εκλογές αυτές σηματοδότησαν την εν γένει συντηρητική στροφή της ελληνικής κοινωνίας. Η ψήφος στο ΠΑΣΟΚ, δεν ήταν αριστερή, ήταν καθαρά συστημική και κυβερνητική. Εμείς κερδίσαμε στον μεγάλο αγώνα τον ΣΥΡΙΖΑ και φθάσαμε μία ανάσα από το Κ.Κ.Ε. Στην πιο χαμηλή κατηγορία μεταξύ συντηρητισμού και ψευτοπροοδευτισμού το Παμμακεδονικό Μέτωπο (με ελάχιστη προβολή) ξέσκισε την ΔΡΑΣΗ, που είχε όλο το συγκρότημα Αλαφούζου από πίσω. Στα πραγματικά Άκρα του πολιτικού φάσματος, η Χρυσή Αυγή, νίκησε την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Γενικά οι έλληνες ψηφοφόροι εστράφησαν υπέρ του Κράτους και κατά της Αναρχίας. Φυσικά την νίκη αυτή την έκανε σαφή σε όλους η εξαιρετική δική μας εκλογική επίδοση.

Επίσης.στο παρόν blog: Άδωνις Γεωργιάδης:"Σιχαίνομαι Την Χρυσή Αυγή" (2014)

Ο/Η pafi λέει:

06/07/2009, 04:42
ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΠΟΤΕ!ΣΑΣ ΕΧΩ ΨΗΦΗΣΕΙ ΚΑΙ ΤΟ 2004 ΚΑΙ ΤΟ 2009.ΑΛΛΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΑΞΙΩΝΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΙΣ Χ.Α!ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑ ΜΑΧΗΤΕΣ!ΚΑΙΡΟΣ ΠΙΑ ΝΑ ΕΝΩΘΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΠΑΤΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΑΣ,ΠΡΙΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ….ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΩΡΑ!

Ο/Η Άδωνις Γεωργιάδης λέει:
07/07/2009, 04:52
Δεν απαξιώνω τον αγώνα υπέρ της πατρίδος κανενός! Όμως απήντησα στην παρατήρησή σου. Ο φόβος ότι θα χάσουν τις καρέκλες τους, τους κινητοποίησε και ο φόβος αυτός προήλθε από το 7,2. Θα εκφράσω όμως την πλήρη μου ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Χ.Α. νίκησε κατά κράτος την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ήταν μία ευχάριστη έκπληξη που έχει την πολιτική της σημασία, ως προς την στροφή που πήρε η Ελληνική Κοινωνία, το ίδιο ενδιαφέρον είναι ότι το ΠΑΜΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ νίκησε την ΔΡΑΣΗ, επίσης ευχάριστο γεγονός. Όμως το μείζον γεγονός παραμένει η νίκη του ΛΑ.Ο.Σ. αυτό είναι που ανέτρεψε τα δεδομένα

 

ΠΕΡΊ ΡΙΨΑΣΠΙΔΩΝ

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2009

{...} Η κατάταξις λοιπόν του ΛΑ.Ο.Σ. στην τρίτη θέσι, πέραν των όλων συναφών πλεονεκτημάτων που έχει, δίνει ένα μεγάλο κτύπημα στην ιδεολογική κυριαρχία της Αριστεράς. Ουδείς το βράδυ των εκλογών θα ασχοληθή με τα λευκά, τα άκυρα, την αποχή, τις ψήφους του Παπαθεμελή, της Χ.Α. κλπ. Ο φακός θα εστιάση στην τρίτη θέσι. Όποιος δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος του διακυβεύματος, είναι άσχετος από πολιτική. Άρα η μάχη ενώπιόν μας είναι κρισιμότατη! Ούτε μία ψήφος δεν πρέπει να πεταχθή στον κάλαθο των αχρήστων του παραβάν ή της κάλπης…

 Ο/Η Άδωνις Γεωργιάδης λέει:

25/09/2009, 12:33

Είναι η βασική μου πολιτική θέσι αυτή. Το κόμμα, το κάθε κόμμα, δεν το παίρνουμε ως σύζυγο, δηλαδή για μια ζωή, απλώς προσπαθούμε δια της πολιτικής πιέσεως να στρέψουμε τα πράγματα προς την μία ή προς την άλλη κατεύθυνσι. Σήμερα όσοι θέλουν να αναγκάσουν το σύστημα να στραφή σε πατριωτικότερες θέσεις, δεν έχουν άλλη επιλογή από τον ΛΑ.Ο.Σ., διότι ο Παπαθεμελής και η Χ.Α. θα είναι ούτως ή άλλως εκλογικά ανύπαρκτοι! Εάν ήταν ο Παπαθεμελής στο 6% και ο Καρατζαφέρης στο 0,5% να είστε βέβαιοι ότι θα έλεγα Παπαθεμελή. Η πολιτική είναι πρακτικό πράγμα, δεν είναι θεωρητικό. Νά μήν αφήσουμε ούτε μία ψήφο ή δυνατόν να πάη χαμένη αυτήν την φορά.

Πηγές

Άδωνις Γεωργιάδης:"Σιχαίνομαι Την Χρυσή Αυγή" (2014). Ανακτήθηκε από http://eleftheriahtipota.blogspot.com/2014/04/blog-post_10.html

Αλωνιστιώτου, Σ. (2016). Η γκρίζα ζώνη της επικοινωνίας. Ανακτήθηκε από https://www.kathimerini.gr/world/881929/i-gkriza-zoni-tis-epikoinonias/

Άρεντ, Χ (2012). Ελευθερία, αλήθεια και πολιτική (σελ. 55). Αθήνα: Εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες

Γεώργας, Δ. (1990). Κοινωνική Ψυχολογία. ΤΟΜΟΣ Α (σσ. 161-163) Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.

Κeyes, R. (2004) The Post-Truth Era. Dishonesty and Decptoin In Contemporary Life. St. Martin's Press, New York.

Κουκιάδης, Δ. (2017). Fake news: Μια δικαιοθεωρητική και κοινωνιολογική προσέγγιση. Ανακτήθηκε από https://ekyklos.gr/sb/374-fake-news-mia-dikaiotheoritiki-kai-koinoniologiki-proseggisi.html

Περί του Εκλογικού Αποτελέσματος(2009) Ανακτήθηκε από https://web.archive.org/web/20091026043024/http://www.adonisgeorgiadis.gr/wordpress/

Pervin A. & John, O. (2001). Θεωρίες Προσωπικότητας (σσ. 148-151), (μετάφραση Α. Αλεξανδροπούλου & Ε. Δασκαλοπούλου). Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω-Γιώργος Δάρδανος.

Το Πραγματικό, Το Φαντασιακό, Εμείς... (2012). Ανακτήθηκε από http://eleftheriahtipota.blogspot.com/2012/05/blog-post.html