ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: ΑΤΟΜΟ Ή ΟΜΑΔΑ;...

Στίρνερ ή Μπακούνιν;

Ατομικισμός ή Συνεργασία;

Ο καθένας μόνος του ή όλοι μαζί;

Επιθυμούμε την οργάνωση, όσοι από εμάς –με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο- πιστεύουμε και ελπίζουμε σε μια αναρχική κοινωνία ή μήπως την φοβόμαστε για να μην μας κατηγορήσουν ως αστούς;

Θα νιώθουμε σαν καραβανάδες αν προσπαθήσουμε να πειθαρχήσουμε στον σκοπό μας;
Μεγάλο θέμα και θα ήθελα να το συζητήσουμε.

Παρακάτω, παρατίθενται αποσπάσματα από το βιβλίο του Rudolf Rocker (1873-1958)

"Αναρχισμός Και Οργάνωση" των πολύ καλών -κατά τη γνώμη μου- νέων εκδόσεων

"Καινά Δαιμόνια" σε μετάφραση του Γιάννη Ανδρουλιδάκη.

Αποσπάσματα:

"Ο αναρχισμός, αν και ξεκινά από το άτομο στη θεώρησή του για τους διαφορετικούς θεσμούς και τα ρεύματα των κοινωνικών ιδεών, δεν παύει να είναι μια κοινωνική θεωρία που αναπτύσσεται μέσα στο λαό".

"Οι θεμελιωτές του σύγχρονου αναρχισμού- ο Προυντόν, ο Μπακούνιν και ο Κροπότκιν- υπογράμμιζαν πάντα την κοινωνική βάση της αναρχικής θεωρίας, η οποία αποτελούσε την αφετηρία της σκέψης τους".

"Ο αναρχισμός, αυτός ο αιώνιος αντίπαλος κάθε μονοπωλίου, οικονομικού, πολιτικού ή κοινωνικού, πολεμά στο Κράτος τόσο τον προστάτη αυτών των μονοπωλίων όσο και τον αδυσώπητο εχθρό κάθε άμεσης και αδιαμεσολάβητης σχέσης μεταξύ των ανθρώπων. Σε καμία περίπτωση, ωστόσο, δεν εχθρεύεται την οργάνωση. Αντιθέτως, ένας από τους σημαντικότερους λόγους της σκληρής του εναντίωσης με το Κράτος εδράζει στο γεγονός ότι αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο σε μια πραγματική οργάνωση που θα βασίζεται στα ισότιμα δικαιώματα όλων των ανθρώπων".

"Είναι σαφές ότι οι μεγάλοι εκπρόσωποι του αναρχισμού και οι θεμελιωτές του σύγχρονου αναρχικού κινήματος δεν κουράζονταν ποτέ να υπογραμμίζουν τον κοινωνικό χαρακτήρα των ιδεών τους, δε θα μπορούσαν να είναι αντίπαλοι της οργάνωσης. Και πράγματι δεν ήταν.
Πολεμούσαν τη συγκεντρωτική δομή οργάνωσης που αποτελεί αντιγραφή της οργάνωσης της Εκκλησίας και του Κράτους, αλλά αναγνώριζαν την απόλυτη ανάγκη μιας οργάνωσης που να περιλαμβάνει όλες τις δυνάμεις. Και βρήκαν την πιο ικανοποιητική μορφή της στον φεντεραλισμό".

"Ο ίδιος ο Μπακούνιν υπήρξε για όλη του τη ζωή ενεργητικός και ακούραστος εκπρόσωπος της ιδέας της οργάνωσης και το μεγαλύτερο τμήμα της δράσης το στην Ευρώπη αφορά τις αδιάκοπες απόπειρές του να συγκεντρώσει σε μια οργάνωση τα επαναστατικά και ελευθεριακά στοιχεία και να σπρώξει προς τη δράση.
O Μπακούνιν άλλωστε ανέπτυξε αυτήν την ιδέα σε μια σειρά από λαμπρά άρθρα στην εφημερίδα L’ Egalite της Γενεύης, όπου η οργάνωση της Διεθνούς παρουσιαζόταν ως συνασπισμός των οικονομικών ομοσπονδιών και σε αντίθεση με τα πολιτικά κόμματα".

"Ως μεμονωμένο άτομο ο εργαζόμενος βρίσκεται στο έλεος της οργανωμένης δύναμης του Κεφαλαίου, ακόμα κι όταν διαθέτει εξαιρετικές ικανότητες και τεράστια προσωπική ενέργεια. Μόνο μέσα από την οργάνωση αναπτύσσονται οι δυνάμεις όλων, συγκεντρωμένες στην κοινή δράση".

Μπακούνιν: "Δεν είναι τώρα καιρός για ιδέες, είναι καιρός για πράξεις και για γεγονότα.
Το πιο ουσιαστικό σήμερα είναι η οργάνωση των δυνάμεων της εργασίας.
Αλλά αυτή η οργάνωση πρέπει να είναι έργο του προλεταριάτου του ίδιου.
Αν ήμουν ακόμα νέος, θα πήγαινα με τους εργαζόμενους, θα μοιραζόμουν τη ζωή της δουλειάς μαζί με τα εργαζόμενα αδέρφια μου και θα συμμετείχα μαζί τους στο μεγάλο έργο της οργάνωσης".

"Μην ξεχνάτε ποτέ ότι, ακόμα κι αν είστε ανίσχυροι ως μεμονωμένα άτομα ή ως απλές τοπικές ή εθνικές οργανώσεις, θα βρείτε απέραντη ζωτικότητα και ακατανίκητη δύναμη μέσα σε μια οικουμενική ένωση".

"Όποια κι αν είναι η εχθρότητά μου σε αυτό που ονομάζεται στη Γαλλία "πειθαρχία", αναγνωρίζω εντούτοις ότι μια ορισμένη πειθαρχία, όχι μηχανική αλλά ελευθέρα συνειδητή, είναι και θα είναι πάντα απαραίτητη. Απαραίτητη εκεί όπου οι άνθρωποι ελευθέρως ενωμένοι θα επιχειρούν μια κοινή εργασία ή θα επιθυμούν να προσφύγουν σε κοινή δράση.
Μια τέτοια πειθαρχία δεν αποτελεί τίποτα άλλο από ελεύθερη συμφωνία, ώριμη αντανάκλαση κάθε ατομικής προσπάθειας στην κατεύθυνση ενός συλλογικού στόχου".

"Την εποχή της Ιταλικής Ομοσπονδίας ή της Ομοσπονδίας του Ζιρά. Όλα τα συγγράμματα, οι εφημερίδες και οι μπροσούρες ήταν γεμάτες με υποδείξεις για τη χρησιμότητα της οργάνωσης και δεν υπήρχε κανείς στις τάξεις των αναρχικών που υποστήριζε κάτι διαφορετικό σε σχέση με αυτό το ζήτημα. Η οργάνωση ήταν η πρώτη αναγκαία συνθήκη κάθε συλλογικής δράσης".

"Τα κινήματα που δρουν στην παρανομία είναι βέβαια ικανά να φέρουν στους περιορισμένους κύκλους τους το συγκινητικό πνεύμα της αυταπάρνησης και της θυσίας των ανθρώπων για την υπόθεση της επανάστασης και μάλιστα σε εξαιρετικά αναπτυγμένο βαθμό.
Τους λείπει όμως η πλατιά επαφή με τις λαϊκές μάζες, που είναι οι μόνες που μπορούν να γονιμοποιήσουν την επαναστατική δράση διατηρώντας την ζωντανή και εξασφαλίζοντας τη συνέχειά της".

"Ο κοινωνικός μετασχηματισμός προϋποθέτει πάντα την πιο πλατιά και την πιο εκτεταμένη προπαγάνδα μέσα στις μάζες, που πρέπει να κυριευθούν από την ιδέα της αλλαγής πριν ακόμα αναπτυχθεί η σχετική δράση".

"Η επαφή με τις μάζες χανόταν όλο και πιο πολύ. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου αναπτύσσονταν ακραίες δράσεις από μεμονωμένους επαναστάτες.
Το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι αυτοί οι τελευταίοι, έχουν πάντα την ψευδαίσθηση ότι προσεγγίζουν το λαό με τις πράξεις τους, ενώ αυτό που συμβαίνει είναι ακριβώς το αντίθετο".

"Όπως ακριβώς υπερεκτίμησαν τη σημασία των συνωμοτικών οργανώσεων, οι αναρχικοί της περιόδου, που εξετάζουμε εδώ, απέδωσαν υπερβολική σημασία και στις μεμονωμένες επαναστατικές πράξεις.
Αρκετοί, έφτασαν στο σημείο να θεωρούν ότι αυτό που ονόμαζαν "προπαγάνδα με τη δράση" ήταν η βασική δραστηριότητα του κινήματος".

"Μόνο οι τρομακτικές διώξεις, τις οποίες υπέστησαν οι αναρχικοί σε διάφορες χώρες, μπορούν να εξηγήσουν γιατί υπερεκτιμήθηκε τόσο υπερβολικά στους κύκλους τους και κατά τη διάρκεια εκείνης της τρομερής περιόδου η σημασία των μεμονωμένων πράξεων".

"Αυτοί οι μικροί κύριοι ανταγωνίζονταν για λόγους αρχής κάθε οργανωμένη δράση και κοιτούσαν με περιφρόνηση το "μεγάλο κοπάδι". Ξεχνούσαν έτσι το γεγονός ότι κι ο ίδιος ο Στίρνερ αναφερόταν στην πρόταση για μια "Ένωση των Εγωιστών".

"Ακόμα και στο Διεθνές Επαναστατικό Συνέδριο του Λονδίνου το 1896, υπήρχε ανάμεσα στους παρόντες ένας αδιόρθωτος στιρνερικός που κάθε φορά που οι υπόλοιποι ήθελαν να πάρουν μια απόφαση φώναζε: «Όλο αποφάσεις και ψηφίσματα! Δεν ήρθα εδώ για να κάνω συμφωνίες με τους υπόλοιπους. Θέλω να παραμείνω ο εαυτός μου!».
Καθώς όμως η κομμουνιστική τάση είχε κερδίσει την ηγεμονία, κάθε τέτοια έξαψη έπαιρνε την απάντηση που της άρμοζε: «Αν θέλετε να μείνετε ο εαυτός σας έπρεπε να είχατε μείνει σπίτι σας. Δεν χρειαζόταν να έρθετε εδώ και να μας ενοχλείτε»".

Μαλατέστα: "Να μείνουμε μακριά από τη λαθεμένη αντίληψη ότι η απουσία οργάνωσης αποτελεί ένα εχέγγυο ελευθερίας. Τα ωμά γεγονότα αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Ένα απλό παράδειγμα: υπάρχουν στη Γαλλία αναρχικές εφημερίδες που δεν υπάγονται σε καμία οργάνωση. Αλλά οι στήλες τους παραμένουν κλειστές για όλους αυτούς που οι ιδέες τους, το στυλ τους ή η προσωπικότητά τους έχουν την ατυχία να μην είναι του γούστου των εκδοτών.

Δεν υπάρχει ούτε ένας αναρχικός, ούτε ένας, που θα αρνηθεί να σεβαστεί μια ηθική εξουσία που οφείλει την ύπαρξη της στην εμπειρία, την ευφυΐα, το ταλέντο. Είναι τεράστιο λάθος να κατηγορούνται οι οπαδοί της οργάνωσης, οι φεντεραλιστές, για συγκεντρωτισμό. Και είναι επίσης τεράστιο λάθος να νομίζουμε ότι οι αντίπαλοι της οργάνωσης, οι ατομικιστές, έχουν αυτοδικαστεί στην απομόνωση. Πιστεύω ότι ο διάλογος ανάμεσα στους ατομικιστές και τους οπαδούς της οργάνωσης περιστρέφεται αποκλειστικά και μόνο γύρω από κενές λέξεις περιεχομένου που δε στέκονται μπροστά στην πραγματικότητα.

Αρκετά με τα κούφια λόγια, ας περάσουμε στην πράξη! Τα λόγια χωρίζουν, η πράξη ενώνει. Είναι καιρός να οργανώσουμε τις δυνάμεις μας για να αποκτήσουμε πραγματική επιρροή στα κοινωνικά δρώμενα.»".

"Καταλαβαίνουμε σήμερα παντού ότι το αναρχικό κίνημα έχει απόλυτη ανάγκη από μια οργανωμένη βάση, αν θέλει να είναι παρόν στις μεγάλες μάχες που έρχονται, αν θέλει να διατηρηθεί ζωντανό και αν δε θέλει να είναι οι οπαδοί του κρατικού σοσιαλισμού αυτοί που θα κληρονομήσουν τη δράση μας και τις θυσίες μας".

"Και θα συμβαίνει παντού το ίδιο όσο οι αναρχικοί δεν κατορθώνουμε να ενωθούμε στη βάση κοινών κατευθύνσεων και να συγκεντρώσουνε οργανωμένα τις δυνάμεις μας".

"Είναι απολύτως λάθος να θεωρήσουμε ότι μέσα στην οργάνωση εξαφανίζονται οι προσωπικότητες. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Μόνο μέσα από τη στέρεη επαφή με τους ομοίους της μια προσωπικότητα αναπτύσσεται ολοκληρωμένη".

"Όσο περισσότερο ένας άνθρωπος συνδέεται στενά με άλλους ανθρώπους και όσο πιο βαθιά βιώνει τις χαρές τους και τις λύπες τους, τόσο περισσότερο οξύνεται το προσωπικό του αισθητήριο και τόσο περισσότερο μεγαλώνει η ατομικότητά του. Και ας κάνουμε σαφές ότι το προσωπικό αισθητήριο του ανθρώπου είναι προϊόν του κοινωνικού του αισθητηρίου.
Για όλους αυτούς τους λόγους ο αναρχισμός, όχι μόνο δεν είναι αντίπαλος της οργάνωσης, αλλά αντίθετα, είναι ο πιο θερμός οπαδός της. Με την προϋπόθεση ότι πρόκειται για τη φυσική οργάνωση, αυτή που συγκροτείται από κάτω προς τα πάνω, εκφράζεται από την ομοσπονδιακή συλλογική δράση των διαφορετικών δυνάμεων και γεννά με αυτόν τον τρόπο τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων".