Κυριακή 27 Απριλίου 2014

"Aκολουθητές" Αρχηγών

Αν και παρατηρώ χρόνια τώρα κομματικούς "ακολουθητές" αρχηγών, πάντα μου έκανε εντύπωση η ποικιλομορφία αυτού του ανθρωπολογικού τύπου, που ενώ φαίνεται να εξελίσσεται, όχι μόνο λόγω και μέσω του πολιτικού περιβάλλοντος, αλλά ακόμα και του γεωγραφικού ή άλλου χώρου που θα βρεθεί ο αρχηγός του, στα βασικά χαρακτηριστικά του παραμένει ίδιος.
Βέβαια, τώρα πιά, υπάρχουν μόνο οι κομματικοί, δηλαδή οι επαγγελματίες "ακολουθητές" αφού η εποχή της κρίσης, μάς στέρησε τους αντίστοιχους λαϊκούς.

Οι Λαϊκοί "Aκολουθητές"
Αυτοί, οι λαϊκοί, δεν είχαν ποτέ να κερδίσουν κάτι από τον Αρχηγό, δεν ήταν ενταγμένοι στο κόμμα, ποτέ δεν είχαν τεθεί σε εκλόγιμη θέση σε κάποια αναμέτρηση.
Ίσως σε υλικό επίπεδο, το μόνο πού θα μπορούσαν να κερδίσουν ήταν κάποιο ρουσφέτι.
Δεν το θεωρώ κάτι ασήμαντο, αλλά του ρουσφετιού προηγείτο το κάψιμο των εγκεφαλικών κυττάρων, η διαστρέβλωση της πολιτικής ουσίας και η οπαδική τελικά αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων και συγκρούσεων.
Για αυτό άλλωστε στην Ελλάδα θεωρούμε ότι ασχολούμαστε με την πολιτική, ενώ στην πραγματικότητα είμαστε τόσο άσχετοι από ιδεολογίες, τακτικές και βαθείς κομματικούς μηχανισμούς, που ο όρος "αμερικανάκια" -που συχνά χρησιμοποιούμε για το πολιτικό κριτήριο (και όχι μόνο) έτερων κοινωνιών ή λαών- είναι πολύ επιεικής για να αποδώσει την πολιτικά νηπιακή γνώση μας.  

Στο επίπεδο του φαντασιακού, οι λαϊκοί "ακολουθητές", είχαν να αλιεύσουν πολλά "κέρδη" από τη στάση τους, γιατί το μόνο που ενδόμυχα ζητούσαν ήταν η εκτίμησή του Αρχηγού-Αφέντη.
Τούς αρκούσε ένα χαμόγελό του, ένα δικό του νεύμα, μια σύσπαση του προσώπου του για να νιώσουν κι αυτοί σπουδαιότεροι και πλέον χρήσιμοι των υπολοίπων, να φιγουράρουν στον αποπνικτικό και ομοιόμορφο μικρόκοσμό τους τα εύσημα της παρουσίας τους κοντά στον Αρχηγό.
Όταν δεν είχαν την ευκαιρία να βρεθούν κοντά του, είτε βολεύονταν με κάποιον παρατρεχάμενο βουλευτή και υπουργό είτε έπεφταν τελικά στην καθημερινή ανάγκη του προϊσταμένου τους.
Τί σημασία έχει; Αρχηγός ο ένας, αρχηγός κι ο άλλος.

Για τους "ακολουθητές", το πού είσαι αρχηγός, δεν αλλάζει την ποιότητα των υπηρεσιών που μπορούν να σου προσφέρουν. 
Γιατί μπορούν με την ίδια ζέση, που υπηρετούν τον προϊστάμενο, έρποντας, γλείφοντας και χασκογελώντας με τα ανύπαρκτα αστεία του, με την ίδια ακριβώς ζέση να έρπουν και να χασκογελούν με το ανυπέρβλητο… χιούμορ του Αρχηγού-Αφέντη. 
Άλλωστε, κάθε προϊστάμενος είναι ένας μικρός αρχηγός στον κόσμο της δικαιοδοσίας του.
Κι αν δεν αρχίσει κάποιος από το βλέμμα του μικρού πώς θα μπορέσει να προσεγγίσει εκείνο του Μεγάλου ως συνεπής "ακολουθητής" αρχηγών;
Αυτό που αλλάζει βέβαια στις δύο περιπτώσεις είναι η αίσθηση πληρότητας, αλλά όταν δεν μπορείς να καλύψεις τα πολλά, τελικά, βολεύεσαι και με τα λίγα. 

Όλοι αυτοί, ήταν αυθεντικοί "ακολουθητές" της αυθεντίας, του αρχηγού.

Ήταν αυτοί, που έξω από τα κομματικά επιτελεία, στέκονταν και χειροκροτούσαν, χαμογελούσαν ή επιβράβευαν πολιτικούς αρχηγούς, υπουργούς και βουλευτές.

Αυτοί που σε κάθε εθνική ή άλλη εκλογική αναμέτρηση έτρεχαν στα διάφορα εκλογικά κέντρα - μεγαθήρια και στα κομματικά διευθυντήρια και περίμεναν για ώρες τους πολιτικούς αρχηγούς να καταφθάσουν, μην τυχόν και χάσουν καμιά λέξη από τον πολιτικό λόγο-κονσέρβα, που και οι ίδιοι ήξεραν ότι οι αρχηγοί τους θα εκφωνήσουν.

Είναι αυτοί που στήνονταν μπροστά από τους τηλεοπτικούς δέκτες τη μέρα των εκλογών με πίτσα ή σουβλάκια και ανέμεναν τα πρώτα εκλογικά αποτελέσματα.

Είναι αυτοί που όταν τούς τηλεφωνούσαν από γραφεία υποψηφίων βουλευτών ένιωθαν σπουδαίοι και υπερηφανεύονταν ως γύφτικα σκεπάρνια για την χαρακτηριστική προς το άτομό τους ευγένεια των κομματόσκυλων-τηλεφωνητών/τριων της Αυθεντίας.

Είναι αυτοί που μέσω των παιδιών τους προσέφεραν λουλούδια και φιλιά στον Αρχηγό, κάλαντα και μαντινάδες τα Χριστούγεννα, αυγά και ευχές το Πάσχα.

Τώρα βέβαια, όλοι αυτοί, έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γής.
Ίσως από ντροπή ή ίσως επειδή ακολουθούν το γενικό ρεύμα απαξίωσης της κομματικής πολιτικής, που οι ίδιοι βέβαια συντηρούσαν με τη στάση τους και το πολιτικά ανεπαρκές φαντασιακό τους.
Δεν είναι ότι σήμερα ενσυνείδητα αρνούνται την προηγούμενη αγελαία στάση τους, απλώς την έχουν μετασχηματίσει και κρύψει πίσω από την ταμπέλα του "ενάντιου στο πολιτικό σύστημα". Δηλαδή, πλέον, θεωρούν υπεύθυνη στάση, αυτή που τόσα χρόνια θεωρούσαν ανεύθυνη και επικίνδυνη, αφού τους αρχηγούς και βουλευτάδες που ψήφιζαν τότε, κατακρίνουν και φτύνουν σήμερα.

Πότε ήταν υπεύθυνοι; Τότε ή σήμερα;

Οι Κομματικοί "Aκολουθητές"
Οι κομματικοί τώρα, πάντα ήξεραν ότι κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει τον αρχηγό όπως αυτοί.
Γιατί αυτοί ήταν και είναι οι εκλεκτοί του, οι έμπιστοι, αυτοί που αντιλαμβάνονται καλύτερα από όλους ένα βλέμμα του, μια κίνηση του χεριού του, ένα τρεμούλιασμα του ώμου του.
Μόνο αυτοί θα μπορούσαν να κρατούν την ομπρέλα του Αρχηγού όταν εκείνος θα κινδύνευε να βραχεί από μια τυχαία καλοκαιρινή μπόρα. 
Μόνο εκείνοι ξέρουν τί περνάει ο Αρχηγός για να είναι Αρχηγός και μόνο αυτοί γνωρίζουν πόσες θυσίες έχουν κάνει για να είναι οι αυθεντικοί υποτελείς του.
Όχι οι ειλικρινείς, αλλά οι αυθεντικοί.

Eξ"Ακολουθητικές"... Εικόνες
Θυμάμαι μια εικόνα από τη δεκαετία του ’90 όταν πλέον ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορούσε καλά-καλά να περπατήσει.
Περπατούσε στον διάδρομο της βουλής με βηματάκια παιδιού και με τον ίδιο ρυθμό βήματος τον ακολουθούσαν οι Κακλαμάνης, Βενιζέλος κ.α.
Όχι δίπλα του, όχι ισότιμοι, αλλά πίσω του.
Δεν επιτρεπόταν να προσπεράσουν τον αρχηγό, θα ήταν ασέβεια προς το πρόσωπό του, το θεσμό του, θα αμφισβητούσαν την προσφορά του, τις ικανότητές του.
Είχαν αυτό το ηλίθιο και συγκαταβατικό χαμόγελο των κολαούζων της εξουσίας.
Έκανε ο Ανδρέας δηλώσεις κι αυτοί έλιωναν από αρχηγική καύλα.

Στον πατέρα του Ανδρέα, Γεώργιο Παπανδρέου, δόθηκε το προσωνύμιο "Γέρος Της Δημοκρατίας" και κανείς δεν σημείωσε, όσο έπρεπε, την απέχθεια και το κυνηγητό του προς τους κομμουνιστές, τις επιστολές από το Υπουργείο Παιδείας να ελέγχονται οι κομμουνιστές δάσκαλοι και να ρουφιανεύονται από τους... υγιείς εκπαιδευτικούς.
Άλλα χρόνια τότε, θα μου πει κάποιος.
Δεν το αρνούμαι, απλά είναι καλό να γνωρίζουμε όσα περισσότερα γίνεται, ειδικά για τόσο εμβληματικά πρόσωπα στην ιστορία της Ελλάδας.

Έτρωγε ο μικρός Καραμανλής παϊδάκια κι όλοι τον θαύμαζαν για αυτή του την απλότητα.

Έκλαιγε ο μεγάλος Καραμανλής για τη Μακεδονία κι όλο το έθνος έκλαιγε μαζί του.

Έλεγε ο Χριστόδουλος ηλίθια ανέκδοτα και παραβολές και όλος ο λαός καταλάβαινε την τεράστια αξία του και τη θεϊκή του προέλευση.

Μιλούσε ο Γιώργος Παπανδρέου για "αντιεξουσιαστές στην εξουσία" κι όλοι θαύμαζαν τον ριζοσπαστικό του λόγο και την καινοτομία του.

Έβλεπα τον Τσίπρα προχθές στην τηλεόραση και δίπλα του... πίσω του δηλαδή, ένας υποψήφιος ευρωβουλευτής, που τον κοιτούσε με βλέμμα σχεδόν ερωτικό, δουλικό...

Για το Κ.Κ.Ε. δεν μπορώ να πω πολλά, καθ΄ότι μέλη και αρχηγός φαίνονται ως σύντροφοι, αποκρύπτοντας με έντεχνο τρόπο την αρχηγική διάσταση της εικόνας, στεκούμενοι πλάι-πλάι, ως ισότιμα μέλη του ιδίου οράματος.

Όλα τα αρχηγικά πρότυπα, ακόμα και πολιτικών αρχηγών που δεν ανέφερα, ίσως να βρίσκονται κρυμμένα και να εκπορεύονται πίσω από το πρόσωπο του Αρχηγού-Θεού, που όλα τα διαφεντεύει, τα πάντα κανονίζει και είναι πανταχού παρών, όπως οι πολιτικοί αρχηγοί μέσω τηλεοράσεων και εντύπων.

Δεν είναι λοιπόν μόνο η Χρυσή Αυγή με τον Αρχηγό της και την εμμονή της σε αυτό το πρότυπο, είμαστε σαν κοινωνία δεμένη με έναν αρχηγό, ψάχνουμε για αρχηγό, τον αποζητούμε όπως ο διψασμένος το νερό.

Ακόμα και σε πολύ μικρού μεγέθους ιδεολογικοπολιτικούς χώρους, εκεί που κανείς δεν το περιμένει, ξεφυτρώνουν μικροί και μεγαλύτεροι αρχηγοί, που είναι έτοιμοι να μάς καθοδηγήσουν, να μάς συνετίσουν και να μάς εξηγήσουν τις γραφές των Μαρξ, Μπακούνιν, Κροπότκιν κ.α.

9 σχόλια:

  1. Σε έναν αναρχικό χώρο, πως αντιμετωπίζεται θεωρητικά, το φαινόμενο που περιγράφεις στην τελευταία σου παράγραφο; Η θεωρία απέχει κατά πολύ από την πράξη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. νομίζω πως η θεωρία απέχει από την πράξη, ναι. Το πώς αντιμετωπίζεται δεν μπορώ να στο πω, γιατί εξαρτάται από πολλά. Καλό πάντως είναι να έχουμε στο νου μας ότι είναι άλλο πράγμα ένας φυσικός ηγέτης κι άλλο πράγμα ενα παρα φύσει αρχηγός. Δεν είμαι εναντίον των ηγετών που ξεπηδούν από την ομάδα και γίνονται σεβαστοί για διάφορετικούς αλλα υπαρκτούς λόγους. Είμαι γενικά εναντίον των κάποτε τουλάχιστον λεγόμενων "αναρχοπατέρων". Είναι πάντως μεγάλη κουβέντα αυτή και δεν έχω να προτείνω συγκεκριμένη λύση, αυτό μου έλειπε. Καλό είναι να έχουμε το νού μας και να προσγειώνουμε πάνω και πριν από όλους τον εαυτό μας και τις εξουσιαστικές-αρχηγικές μας τάσεις. Και βάζω και μένα μέσα βέβαια, εννοείται. Όλοι μας πάσχουμε από αυτο, εκείνη βρίσκεται η προσπάθεια που πρέπει να κάνουμε. Σε ευχαριστώ φίλε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γειά σου ρε ελευθεριακέ. Γαμώ τα μπλόγκ.

    Μία ερώτηση, καί σχετική με το παρόν πόστ, αλλα και γενικότερη: απο διαβάσματα ή κουβέντες ή ότι, έχεις πέσει ποτέ πάνω σε θεματοποίηση της σχέσης πολιτικής και αισθητικής; Είναι γιατί κάτι που με παιδεύει τελευταία και (με λίγο βέβαια και μή συστηματικό ψάξιμο) δέν έχω βρεί πολλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γειά σου vikar και σε ευχαριστώ πολύ. Θες να γίνεις ακόμα πιό συγκεκριμένος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εννοώ τη σχέση μεταξύ αυτού που βρίσκει κάποιος ωραίο (ή άσχημο) και αυτού που τείνει να πρεσβεύει πολιτικά (και όχι μόνο να πρεσβεύει, κυρίως να εξασκεί).

    Κάποια ακραία και μάλλον γελοία παραδείγματα, αλλα ελπίζω να καταλάβεις τι θέλω να πώ, θά 'ταν «δέν ψηφίζω Παπαρήγα γιατί 'ναι σά στραβοχυμένη» ή «τον πάω το Μιχαλολιάκο και την παρέα του γιατί 'ναι άντρες». Ή ακόμη, «σιγά μη δώσω σημασία τι λέει ο κάθε νεοχίπης που έχει κηρύξει πόλεμο και με σαπούνια και με ξυράφια». Τέτοιες ατάκες μπορούν να ερμηνευτούν άμεσα με αισθητικούς όρους -και όχι μόνο βέβαια, θα σου πεί μάλιστα ο άλλος οτι θά 'ναι στενή μια τέτοι' αντιμετώπιση, αλλα όπως είπα μ' ενδιαφέρει αυτό τελευταία.

    Αναρωτιέμαι λοιπόν μήπως έχεις πέσει ποτέ πάνω σε ρητά τέτοιου τύπου οπτική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και για να διευκρινίσω και πώς μού 'ρθε να σ' το ρωτήσω αυτό εδωπέρα: σκέφτηκα ακριβώς τα πλατωνικά η μή ερωτικά σκιρτήματα που συχνά εμπνέει ένας αρχηγός σε ακολουθητές οπως τους λές.

    Και πράγματι, αυτά τα βλέπει κανείς, νομίζω, πιό καθαρά, στις περιπτώσεις που κάποιος ακολουθεί μιά τον έναν αρχηγαρά μιά τον επόμενο, ακριβώς όπως ένας γκόμενος ή μιά γκόμενα στη μιά σχέση τα σπάει στα μπουζούκια και στην επόμενη το γυρνάει στις γκοθιές και χτυπάει και τατού αμα λάχει (το ενδιαφέρον: καί τα δύο να τα κάνει με πάθος!...). Και τέτοιες περιπτώσεις είναι μάλλον συχνές. Έτσι βλέπω εγώ τουλάχιστον.

    Αυτά, να μή καταχραστώ αλλο χώρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κοίτα, τα έχω συναντήσει κατά κόρον, όπως κι εσύ φανγάζομαι. Ρητά το έχω συναντήσει. Δεν λεχω ψάξει αν εχει γραφτεί κάτι ειδικά για αυτήν την σύνδεση, αλλα είναι κάτι που συναντώ συνέχεια ακόμα και σε χώρους που λογικά δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Αν τυχόν ξέρεις κάτι σε θεωρητικό επίπεδο (να έχει γραφτεί εννοώ κάτι) θα ήταν πολύ καλό να το μοιραζόσουν και να το συζητήσουμε αδερφε.

      Διαγραφή