ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, ΕΝΑΣ ΑΤΑΡΑΧΟΣ ΗΔΟΝΙΣΤΗΣ...

Τι μπορείς να πεις για αυτόν τον άνθρωπο;
Παρεξηγημένος; Σίγουρα ναι.
Πρόγονος του Φρόϋντ; Σίγουρα ναι.
Ξεχασμένος στην Ουσία του; Σίγουρα ναι.

Κάνω μια ατελή προσπάθεια να μιλήσω για αυτόν τον Μεγαλειώδη άνθρωπο. Μάλλον, περισσότερο μιλάει εκείνος για τον άνθρωπο, την κοινωνία του, τους θεούς του, τις ηδονές, τους πόνους και τις επιθυμίες του, τη φιλία, το θάνατο.
Ο Επίκουρος θέλησε αρχικά να απαλλάξει τους ανθρώπους από θρησκευτικές δεισιδαιμονίες. Για να γλυτώσουμε από το φόβο που ξυπνά ο θάνατος και από τον τρόμο που μας εμπνέουν οι θεοί, αρκεί να λαμβάνουμε υπόψη από τον κόσμο μόνο όσα μας υπαγορεύουν να είμαστε οι εαυτοί μας όπως αυτά διέρχονται μέσα από τις αισθήσεις μας.
Το ιδανικό που προτείνει η Επικούρεια φιλοσοφία είναι η απουσία ταραχής, η αταραξία.Πίστευε ότι η βαθύτερη ικανοποίηση δεν μπορεί να προέλθει από την ανησυχία ούτε από το αδιάκοπο κυνήγι των ποθητών αντικειμένων
Όποιος συγχέει την πραγματική ηδονή με τις ηδονές των φαύλων, παρερμηνεύει τη διδασκαλία μου, λέει ο Επίκουρος. Η ηδονή που πραγματευόμαστε συνίσταται στην απουσία της φυσικής οδύνης και της ψυχικής ταραχής.Κατά τον Επίκουρο λοιπόν, η αναζήτηση ηδονών που δεν είναι φυσικές και απαραίτητες π. χ. η δίψα για εξουσία ή η κατοχή τεράστιου πλούτου, σημαίνει ότι επιθυμούμε αντικείμενα ανούσια και τελείως μάταια. Αλλά και οι επιθυμίες που είναι φυσικές μεν, επιπόλαιες δε, όπως η επιθυμία να τρέφεται κανείς μόνο με εκλεκτά φαγητά και σπάνια ποτά, είναι επίσης μάταιες, στο μέτρο που η αναζήτησή τους ταράζει την ψυχή, την αναστατώνει και της στερεί τη διαρκή ειρήνη που απαιτείται για την κατοχή του Υπέρτατου Αγαθού.
Με λίγα λόγια:

1) Τετραφάρμακος:
Ο θεός δεν εμπνέει φόβο
Ο θάνατος δε φέρνει ταραχή
Το αγαθό είναι ευπόριστο
Το κακό υποφέρεται εύκολα

2) Ποτέ μου δεν επιδίωξα να αρέσω στους πολλούς. Αυτά που τους αρέσουν δεν τα γνώρισα κι αυτά που γνωρίζω απέχουν πολύ από το να τα καταλάβουν.

3) Λάθε βιώσας.

ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ

Το μακάριο και άφθαρτο ον (ο θεός) ούτε το ίδιο γνωρίζει ενοχλήσεις ούτε σε άλλους προξενεί ενοχλήσεις. Ώστε δεν επηρεάζεται ούτε από θυμούς ούτε από ευχαριστίες. Γιατί όλα αυτά είναι γνωρίσματα ενός αδύναμου όντος.

Το μακάριο και άφθαρτο ον, γεμάτο από όλα τα αγαθά και χωρίς να δέχεται κανένα κακό, στρέφεται ολόκληρο προς τη διατήρηση της ευδαιμονίας και της αφθαρσίας του και αδιαφορεί για τις ανθρώπινες υποθέσεις.
…{ο Επίκουρος}όρισε λοιπόν την κατοικία του θεού έξω από τον κόσμο, στα λεγόμενα μετακόσμια. Ζει ευχάριστα και αδιατάρακτα σε άκρα ευφροσύνη και ούτε έχει δικά του προβλήματα ούτε δημιουργεί σε άλλους.
…Ασεβής μάλιστα δεν είναι εκείνος που αρνείται τους θεούς των πολλών, αλλά αυτός που αποδίδει στους θεούς τις δοξασίες των πολλών. Γιατί οι γνώμες των πολλών για τους θεούς δεν είναι «προλήψεις» αλλά ψεύτικες δοξασίες, σύμφωνα με τις οποίες από τους θεούς στέλνονται και οι συμφορές στους κακούς και τα αγαθά. Οι άνθρωποι, καθώς είναι εξοικειωμένοι πάντα με τις δικές τους αρετές, αποδέχονται τους ομοίους τους και θεωρούν ξένο κάθε τι το διαφορετικό.

Είναι ανόητο να ζητά κανείς από τους θεούς όσα μπορεί να αποκτήσει από μόνος του.

Τα όνειρα δεν έχουν θεϊκή φύση ούτε μαντική δύναμη, αλλά δημιουργούνται από τη ροή των ειδώλων.

Εφόσον δεν υπάρχει στον θεό ούτε μέριμνα ούτε πρόνοια, δεν υπάρχει επομένως-υποθέτω εγώ-καμία σκέψη, καμία αίσθηση. Από αυτό συνεπάγεται ότι είναι απολύτως ανύπαρκτος.

ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

Κανείς δεν αφήνει τη ζωή με τρόπο διαφορετικό από εκείνον που γεννήθηκε.

Ο θάνατος δεν έχει καμία σχέση με εμάς. Γιατί αυτό που βρίσκεται σε διάλυση, δεν έχει αίσθηση, κι ό,τι δεν έχει αίσθηση, δεν μας αφορά πια.
Να συνηθίσεις την ιδέα ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας. Γιατί κάθε κακό και κάθε καλό βρίσκεται στην αίσθηση, ενώ ο θάνατος είναι ακριβώς η στέρηση της αίσθησης. Για αυτό η γνώση του γεγονότος ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας, μας κάνει ικανούς να απολαμβάνουμε την πρόσκαιρη ζωή μας, όχι γιατί προσθέτει άπειρο χρόνο σε αυτήν, αλλά γιατί απομακρύνει τον πόθο της αθανασίας.

Επομένως, είναι ανόητος όποιος λέει ότι φοβάται το θάνατο όχι γιατί θα υποφέρει όταν έρθει ο θάνατος, αλλά γιατί υποφέρει επειδή θα έρθει. Εκείνο που δε φέρνει ταραχή όταν είναι παρόν, μάταια προξενεί λύπη όταν αναμένεται.

Το πιο φρικτό από τα κακά, ο θάνατος, δεν είναι τίποτα για μας-στο βαθμό που όσο υπάρχουμε, δεν είναι παρών· κι όταν πάλι είναι παρών, τότε εμείς δεν υπάρχουμε. Άρα ο θάνατος δεν υπάρχει ούτε για τους ζωντανούς ούτε για τους πεθαμένους- εφόσον για τους πρώτους δεν υπάρχει, ενώ οι άλλοι δεν υπάρχουν πια.
Μπορούμε να εξασφαλιστούμε ως προς όλα τα άλλα, όμως εξαιτίας του θανάτου όλοι οι άνθρωποι ζούμε σε μια πόλη ανοχύρωτη.

{Οι Επικούρειοι}Διαφωνούν έντονα με εκείνους που θα παραμέριζαν τις λύπες και τα δάκρυα και τους θρήνους στο θάνατο των φίλων και ισχυρίζονται ότι η αλυπία που μας οδηγεί στην απάθεια προέρχεται από άλλο μεγάλο κακό: την ωμότητα ή την άκρατη φιλοδοξία και τη μανία. Για αυτό είναι καλύτερο να υποφέρεις και να λυπάσαι και να βουρκώνουν τα μάτια σου και να λιώνεις από τον πόνο, και όλα όσα αισθάνονται και γράφουν, θεωρώντας τους εαυτούς τους τρυφερούς και περιπαθείς.

ΗΔΟΝΗ/ ΠΟΝΟΣ/ ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Φτύνω το ωραίο και εκείνους που το θαυμάζουν, όταν δε φέρνει καμία ηδονή.
Αν δεν μας βασάνιζαν οι υποκειμενικοί φόβοι για τα ουράνια φαινόμενα και για τον θάνατο, μήπως τελικά σημαίνει κάτι αυτός για μας, κι αν ακόμα δεν μας βασάνιζε το γεγονός, ότι δεν γνωρίζουμε τα όρια των πόνων και των επιθυμιών, δεν θα είχαμε ανάγκη τη φυσική επιστήμη.

Όριο του μεγέθους των ηδονών είναι η εξάλειψη κάθε πόνου. Όπου δε υπάρχει ηδονή, και για όσον καιρό υπάρχει, εκεί δεν υπάρχει πόνος ή λύπη ή και τα δύο μαζί.

Καμία ηδονή καθαυτή δεν είναι κακό, οι τρόποι, όμως, για να φτάσουμε σε μερικές από τις ηδονές, φέρνουν μαζί τους οχλήσεις περισσότερες παρά ηδονές.

Ορισμένες φορές αντιπαρερχόμαστε πολλές ηδονές, όταν μας προξενούν μεγαλύτερες δυσκολίες. Ανάλογα, θεωρούμε πολλούς πόνους προτιμότερους από μερικές ηδονές, όταν μακροχρόνια βάσανα τα ακολουθεί εντονότερη ηδονή.

Αυτός που δε γνωρίζει ποια είναι η φύση του σύμπαντος, αλλά ζει με το φόβο που προξενούν οι μύθοι, δεν μπορεί να απαλλαγεί από τους φόβους του για τα πιο σημαντικά πράγματα. Για αυτό δεν είναι δυνατόν να απολαμβάνουμε ακέραιες τις ηδονές χωρίς την έρευνα της φύσης.

Όταν λοιπόν, λέμε ότι η ηδονή είναι ο σκοπός της ζωής, δεν εννοούμε τις ηδονές των ασώτων και τις αισθησιακές ηδονές, όπως νομίζουν κάποιοι που αγνοούν, διαφωνούν ή παρερμηνεύουν τις απόψεις μας· Εννοούμε την απουσία σωματικού πόνου και της ψυχικής ταραχής. Γιατί την ευχάριστη ζωή δεν την κάνουν ούτε οι συνεχείς οινοποσίες και οι διασκεδάσεις ούτε η απόλαυση αγοριών και κοριτσιών ή ψαριών και όσων άλλων προσφέρει ένα πολυτελές τραπέζι, αλλά ο νηφάλιος στοχασμός.

Αν τα πράγματα που γεννούν τις ηδονές των ασώτων διέλυαν τους φόβους της διανοίας τους για τα ουράνια φαινόμενα, το θάνατο και τους πόνους κι επιπλέον τους δίδασκαν τα όρια των επιθυμιών και του πόνου, τότε δε θα είχαμε κάτι για να τους κατηγορήσουμε. Γιατί αυτοί θα είχαν πληρωθεί από ηδονές κάθε είδους και δε θα αισθάνονταν ούτε πόνο ούτε λύπη, που είναι κάτι κακό.

Αν κάθε ηδονή συμπυκνωνόταν και βαθμιαία κυρίευε όλο μας το σώμα ή τα κυριότερα μέρη της φύσης μας, καμία δε θα υπήρχε διαφορά ανάμεσα στις ηδονές.

Ξεχειλίζει το σώμα μου από ευχαρίστηση, ζώντας με ψωμί και νερό, και φτύνω τις ηδονές που φέρνει η πολυτέλεια, όχι καθαυτές αλλά για τις δυσχέρειες που τις ακολουθούν.
Εγώ τουλάχιστον δε γνωρίζω πώς να κατανοήσω το αγαθό, αν αφαιρέσω τις γευστικές ηδονές, τις ερωτικές και τις ηδονές της ακοής κι αν αφαιρέσω, τέλος, τις ευχάριστες κινήσεις που γεννά στην όραση μια ωραία μορφή.

Αν αφαιρέσουμε την όψη, την επικοινωνία και την επαφή, σβήνει το ερωτικό πάθος.

Ο λογικός άνθρωπος , βέβαια, ούτε την ηδονή αποφεύγει ούτε κι όταν οι συνθήκες τον αναγκάζουν τελικά να φύγει από τη ζωή, κάνει σαν να του έλειψε κάτι από τον άριστο βίο.

Πόνος δεν είναι η έλλειψη των αγαθών, αλλά μάλλον το να υφίσταται κανείς ανώφελο πόνο εξαιτίας κάποιας ματαιοδοξίας.

Κάθε σωματικός πόνος είναι αμελητέος. Αυτός που πονά πολύ διαρκεί λίγο, κι αυτός που χρονίζει στη σάρκα προξενεί ήπιο πόνο.

Μέγιστος καρπός της αυτάρκειας η ελευθερία.
…Θεωρούμε ότι η αυτάρκεια είναι μέγιστο αγαθό, όχι για να μείνουμε ευχαριστημένοι πάντοτε με τα λίγα, αλλά για να μπορούμε, όταν δεν έχουμε πολλά, να αρκούμαστε στα λίγα, με την ακράδαντη πεποίθηση ότι την πολυτέλεια την απολαμβάνουν ηδονικότερα εκείνοι που την έχουν μικρότερη ανάγκη και ότι κάθε τι φυσικό το αποκτούμε εύκολα ενώ το μάταιο δύσκολα…

Την αυτάρκεια την επαινέσαμε όχι για να ζούμε πάντοτε με απλά και λιτά πράγματα, αλλά για να είμαστε δυνατοί απέναντί τους.
Χρωστούμε χάρη στη μακάρια φύση που έκανε τα αναγκαία ευπόριστα και τα δυσπόριστα μη αναγκαία.

Άπληστη δεν είναι η κοιλιά, κατά πως λένε οι πολλοί, αλλά η λανθασμένη γνώμη ότι η κοιλιά είναι ακόρεστα λαίμαργη.
Σε κάθε επιθυμία μπορούμε να θέσουμε το ακόλουθο ερώτημα: τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που επιθυμώ και επιζητώ; Και τι αν δεν πραγματοποιηθεί;

Όταν τυχόν βρίσκεσαι σε δυσκολία, τούτο συμβαίνει γιατί λησμόνησες τις αρχές της φύσης. Δημιουργείς στον εαυτό σου άπειρους φόβους και επιθυμίες.

Ούτε τα μεγαλύτερα δυνατά πλούτη ούτε η τιμή κι ο θαυμασμός από το πλήθος ούτε ο,τιδήποτε άλλο, που έχει αιτία με ακαθόριστα όρια, μπορούν να κατευνάσουν την ταραχή της ψυχής και να φέρουν αληθινή χαρά.

Από την απάνθρωπη δραστηριότητα συσσωρεύονται μεγάλα πλούτη, αλλά η ζωή γίνεται τρισάθλια.
Μπορούμε να βλέπουμε ατάραχοι ακόμα και τα πλούτη των άλλων και να νιώθουμε καθαρότερη ευχαρίστηση από εκείνους· γιατί εμείς δεν ταραζόμαστε από τέτοιες επιθυμίες.

…Γιατί κανείς άφρων δεν αρκείται στα όσα έχει, παρά υποφέρει για εκείνα που δεν έχει…
…Φτωχός δεν είναι εκείνος που έχει λίγα, αλλά εκείνος που λαχταρά περισσότερα …
Ο πλούτος, που μας αρκεί, για να ζούμε φυσική ζωή, και ορισμένος είναι και εύκολα αποχτιέται. Ο πλούτος, αντίθετα, που ζητάει η ματαιοδοξία μας, χάνεται στο άπειρο.
Από τις επιθυμίες άλλες είναι φυσικές και αναγκαίες, ενώ άλλες είναι φυσικές όχι όμως και αναγκαίες. Άλλες πάλι ούτε φυσικές ούτε αναγκαίες είναι, αλλά γεννιούνται από τη ματαιοδοξία.

Από τις επιθυμίες άλλες είναι φυσικές και αναγκαίες, άλλες φυσικές μα όχι αναγκαίες κι άλλες, τέλος, ούτε φυσικές ούτε αναγκαίες αλλά γεννιούνται από τη ματαιοδοξία.{Ο Επίκουρος} θεωρεί φυσικές και αναγκαίες όσες ανακουφίζουν τους πόνους, όπως το ποτό τη δίψα. Φυσικές και μη αναγκαίες αυτές που απλώς ποικίλλουν την ηδονή, χωρίς να απομακρύνουν τον πόνο, όπως τα πολυτελή γεύματα. Τέλος, ούτε φυσικές ούτε αναγκαίες θεωρεί ηδονές όπως το στεφάνωμα και τις ανεγέρσεις ανδριάντων.

Η σάρκα φωνάζει να μην πεινά, να μη διψά και να μην κρυώνει. Γιατί όποιος έχει αυτά τα αγαθά και ελπίζει να τα διατηρήσει, μπορεί να ανταγωνιστεί και τον Δία στην ευδαιμονία.

Αν επιθυμείς να κάνεις πλούσιο τον Πυθοκλή μην του δίνεις περισσότερα πράγματα, παρά ελάττωσε τις επιθυμίες του.
Εκείνος, που έχει κατανοήσει τα όρια της ζωής, γνωρίζει, πως εύκολα μπορεί να αποχτήσει αυτό που διώχνει τον πόνο της στέρησης και κάνει όλη τη ζωή τέλεια. Έτσι αυτός δεν έχει διόλου ανάγκη καταστάσεις, που περικλείουν ανταγωνισμούς.

Αν αντιμάχεσαι όλες σου τις αισθήσεις, δεν θα έχεις πού να στηριχτείς και να κρίνεις ούτε αυτές που θεωρείς λανθασμένες.

Η φτώχεια αν μετρηθεί με το σκοπό που θέτει η φύση, είναι μεγάλος πλούτος· ενώ ο απεριόριστος πλούτος είναι μεγάλη φτώχεια.

Αγοραίες και φορτικές αποκαλούμε τις μορφές του βίου που δε συμβάλλουν στην ευδαιμονία.

ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΙΑ
Από τα αγαθά που παρέχει η σοφία για τη μακαριότητα της ζωής στο σύνολό της το μέγιστο είναι η απόκτηση της φιλίας.

Κάθε φιλία είναι από μόνη της αρετή· η αρχή της, όμως, βρίσκεται στις αγαθοεργίες.

Δεν πρέπει να αποδεχόμαστε ούτε τους βιαστικούς ούτε τους οκνηρούς στη φιλία· όμως από αγάπη προς αυτήν πρέπει να διακινδυνεύουμε.

Δε χρησιμοποιούμε τόσο τις υπηρεσίες των φίλων μας, όσο τη βεβαιότητα πως μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε.
Στις συμφορές των φίλων συμμετέχουμε όχι με θρήνους αλλά με πράξεις.

Πράγμα γλυκό η θύμηση του πεθαμένου φίλου.
ΔΙΚΑΙΟ/ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Δεν ωφελεί σε τίποτα να προστατεύεται κανείς από τους ανθρώπους, ενώ παράλληλα διατηρεί τους φόβους του για τα πράγματα που βρίσκονται στον ουρανό, κάτω από τη γη και γενικά στο άπειρο σύμπαν.

…αληθινή ασφάλεια είναι εκείνη, που πηγάζει από την ήρεμη ζωή και την αποχώρηση από το πλήθος…
Είναι καλύτερο να πλαγιάζεις άφοβος σε αχυρένιο στρώμα παρά να έχεις χρυσό κρεβάτι και πλούσιο τραπέζι και να νιώθεις ταραχή.

Ο δίκαιος είναι ο πιο ατάραχος άνθρωπος, ο άδικος γεμάτος από την πιο μεγάλη ταραχή.

Το φυσικό δίκαιο είναι σύμβαση προς το συμφέρον του ανθρώπου να μη βλάπτει άλλους και να μη βλάπτεται από άλλους.

Όσοι από τα ζωντανά πλάσματα δεν μπόρεσαν να συνάψουν τις συμφωνίες εκείνες, ώστε κανένα να μη βλάπτει το άλλο και κανένα να μη βλάπτεται από το άλλο, αυτά δεν γνωρίζουν ούτε το δίκαιο ούτε το άδικο. Το ίδιο ισχύει και για τους λαούς εκείνους, που δεν μπόρεσαν ή δε θέλησαν να συνάψουν συνθήκες, ώστε να μη βλάπτουν και να μη βλάπτονται.

Η δικαιοσύνη ως κάτι από μόνο του δοσμένο δεν υπάρχει, υπάρχει μόνο κατά τόπους και κατά καιρούς στις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους ως συμφωνία, που εξασφαλίζει να μη βλάπτει κάποιος άλλον και να μη βλάπτεται από άλλον.

Από γενική άποψη το δίκαιο είναι το ίδιο για όλους, αφού είναι κάτι που ωφελεί τις μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις. Από τις ιδιομορφίες, όμως, μιας χώρας και από οποιεσδήποτε άλλες αιτίες το δίκαιο καταλήγει να μην είναι το ίδιο για όλους.

…Αν, όμως, κάποιος θεσπίσει έναν νόμο, που δεν δρα προς όφελος της μεταξύ των ανθρώπων επικοινωνίας, ο νόμος τούτος δεν φέρει πια την ιδιότητα του δικαίου…
Αναρωτιέται ο Επίκουρος στο έργο του Διαπορίαι αν ο σοφός πράξει κάτι που απαγορεύουν οι νόμοι, όταν γνωρίζει πως θα διαφύγει. Και απαντά: «Δεν είναι εύκολο να δοθεί κατηγορηματική απάντηση». Δηλαδή, θα το πράξω βέβαια, αλλά δε θέλω να το ομολογήσω.

ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Αρχή της σωτηρίας είναι η αναγνώριση του σφάλματος.
Είναι ανάγκη να υπηρετείς τη φιλοσοφία, ώστε να μπορέσεις να αποκτήσεις την αληθινή ελευθερία.

…Αποκρούει τις προσβολές ορισμένων. Θεωρεί ότι δεν ταιριάζει στο φιλόσοφο να ξεπέφτει σε λογομαχίες για να εκδικηθεί, όπως κάνουν οι άλλοι. Και αυτό το αποδεικνύουν τα γραπτά του και το μαρτυρεί όλη του η ζωή. Γιατί πράγματι ούτε υποτάχθηκε στην εξουσία του όχλου ή του ηγεμόνα ή του γυμνασιάρχου…

Ο φιλόσοφος δεν απολαμβάνει τη διαρκέστερη ζωή αλλά την ευτυχέστερη.
Για το σοφό η τύχη είναι μικρό εμπόδιο· τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα θέματα τα έχει καθορίσει, τα καθορίζει και θα τα καθορίζει για όλη του τη ζωή το λογικό.

Όσο είναι νέος κανείς να μην αργοπορεί να φιλοσοφήσει κι όταν γεράσει να μην καταπονείται φιλοσοφώντας. Γιατί κανείς δεν είναι ανώριμος ούτε υπερώριμος για εκείνο που φέρνει υγεία στην ψυχή…

Είναι ανάγκη, συνεπώς, να στοχαζόμαστε τα όσα φέρνουν την ευδαιμονία, γιατί, όταν την έχουμε, έχουμε τα πάντα κι όταν μας λείπει, κάνουμε τα πάντα για να την αποκτήσουμε.

…Η φρόνηση, από την οποία προέρχονται όλες οι άλλες αρετές, είναι πολυτιμότερη ακόμη και από τη φιλοσοφία, επειδή μας διδάσκει ότι δεν είναι δυνατόν να ζούμε ευχάριστα, δίχως να ζούμε συνετά, ηθικά και δίκαια, ούτε να ζούμε συνετά, ηθικά και δίκαια, χωρίς να ζούμε ευχάριστα…

Δεν πρέπει να προσποιούμαστε ότι φιλοσοφούμε, αλλά να φιλοσοφούμε πραγματικά. Γιατί δεν έχουμε ανάγκη να φαινόμαστε υγιείς αλλά να είμαστε στα αλήθεια υγιείς.
Πίστεψε με, πιο μεγαλόπρεπα θα φαίνονται τα λόγια σου, αν κοιμάσαι σε παλιοκρέβατο και φοράς κουρέλια. Γιατί τότε δε θα τα λες απλώς, αλλά θα τα αποδεικνύεις.
Τις συμφορές πρέπει να τις θεραπεύουμε με την ευχάριστη ανάμνηση των περασμένων και με την γνώση ότι δεν είναι δυνατόν να ξεκάνουμε αυτό που έχει γίνει.

Στην κοινή φιλοσοφική αναζήτηση κερδίζει περισσότερα αυτός που έμαθε περισσότερα: ο ηττημένος.
Ο έπαινος των άλλων πρέπει να έρχεται αυθόρμητος. Εμείς πρέπει να ασχολούμαστε με τη θεραπεία της ζωής μας.
Οι Επικούρειοι πιστεύουν ότι ο σοφός δε θα ερωτευτεί ούτε θα νοιαστεί για την ταφή του.

…Γιατί είναι καλύτερο στο χώρο της πράξης, να αποτύχει αυτό που επιλέχθηκε ορθά, παρά χάρη στην τύχη να επιτύχει αυτό που επιλέχθηκε λανθασμένα…

Και μια συμβουλή του Παππού Επίκουρου προς όλους μας:
Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε το επόμενο ταξίδι καλύτερο από το προηγούμενο, όσο βρισκόμαστε ακόμη στο δρόμο.
Κι όταν φτάσουμε στο τέρμα, ας χαρούμε χωρίς υπερβολή.

ΥΓ: Επιλογές και Αποσπάσματα από τα έργα:
Η αρχαία Φιλοσοφία (Jean-Paul Dumont)
Επίκουρος, Κύριαι Δόξαι (Εκδόσεις Επίκουρος)
Επίκουρος- Η Αληθινή όψη του Αρχαίου κόσμου (Χ. Θεοδωρίδης)
Επικουρος-Ηθική (Εκδόσεις Εξάντας)
Φιλοσοφική Προπαιδεία (Γρηγόρης Κωσταράς)