ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟ, ΠΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ Ο ΣΥΧΝΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΤΗΣ ΤΟΥ BLOG ΚΑΙ ΦΙΛΟΣ M.d.T
Τρεις μάχες για την Ιστορία. Ισόποσες λογοκρισίες.
Βουλευτής του ΛΑΟΣ μαζί με τον γραμματέα του πολιτικού του γραφείου εισβάλλουν στο 3ο Γυμνάσιο Σερρών, ύστερα από ανώνυμες καταγγελίες γονέων προς τον ίδιο σχετικά με τον τρόπο και το περιεχόμενο διδασκαλίας της εκπαιδευτικού για το μάθημα του φασισμού. Στόχος τους ήταν να ζητήσουν από τον διευθυντή να γίνουν υποδείξεις[1].
Η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» καταγγέλλει φιλόλογο στο 1ο Ενιαίο Λύκειο Πετρούπολης για αντικομμουνισμό σε εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για "αντικομμουνιστική εκστρατεία" [2].
Ο τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ καταγγέλλει στις 14 Μαΐου 2009 τον κ. Γ. Βύζικα, πρόεδρο του Μουσείου Καπνού Καβάλας, επειδή αρνείται την πρόσβαση των ερευνητών στο αρχειακό υλικό του μουσείου. Περιττό να σημειωθεί πως μια τέτοια στάση αντίκειται στον Νόμο και στην αποστολή του μουσείου[3].
Και τα τρία γεγονότα δίνουν ένα στίγμα του σύγχρονου πολιτισμικού μας γίγνεσθαι. Τα δύο πρώτα προέρχονται από κοινοβουλευτικούς φορείς του πολιτικού συστήματος, ενώ το τρίτο από έναν αρχειακό φορέα! Πολλά μπορεί να καταλογίσει κανείς: αντιδραστικότητα, αντιπνευματικότητα, κομματικό σωβινισμό – πατριωτισμό, μισαλλοδοξία, αντινομία θεσμικών υποχρεώσεων.
Σίγουρα, η Ιστορία και οι διαμάχες γύρω από αυτήν ενδιαφέρουν ή θα έπρεπε να ενδιαφέρουν όλους τους πολίτες. Δε συμμερίζομαι το επιχείρημα που λέει ότι κάθε φορά πρέπει να μιλάνε οι αρμόδιοι και οι ειδικοί. Πρώτον, γιατί αυτό λειτουργεί ως άλλοθι αποφυγής ουσιαστικού διαλόγου. Δεύτερον, γιατί η επίκληση αυθεντιών στο δημόσιο χώρο είναι ένα είδος έμμεσου αυταρχισμού.
[1] Αντώνης Λιάκος, «Λογοκριτικές Πρακτικές», Το Βήμα, 24 Μαΐου 2009.
[2] Ό.π.
[3] «Ένα απόρρητο μουσείο καπνού», Το Βήμα 24 Μαΐου 2009.
Ωστόσο, δύσκολα θα αποφύγουμε την επισήμανση πως κάθε παρέμβαση πρέπει να κινείται μέσα σε κάποια όρια. Διαφορετικά, καταργούνται οι εκπαιδευτικοί, οι επαγγελματίες ιστορικοί και σε τελική ανάλυση οι δημοκρατικοί θεσμοί. Οι μάχες για την Ιστορία δεν πρέπει να στήνονται ούτε από πολιτικούς εξτρεμισμούς, δεξιούς και αριστερούς, ούτε από αυθαιρεσίες αρχειακών ιδρυμάτων.
Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, κανένας βουλευτής δεν έχει δουλειά να παρεμβαίνει στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αν υπάρχει κάποιο πραγματικό πρόβλημα και πρέπει να δοθούν εξηγήσεις, ο βουλευτής πρέπει να ζητήσει εξηγήσεις στη βουλή μέσω του υπουργείου παιδείας. Αλλά τι περιμένεις από ηλίθιους που κάποιοι άλλοι ηλίθιοι έστειλαν στη βουλή!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα όσον αφορά τους καθηγητές, δουλειά τους είναι να διευρύνουν τους ορίζοντες των μαθητών και να τους βοηθούν να αποκτήσουν κριτική σκέψη. Χωρίς δογματισμούς και φυσικά χωρίς την προσπάθεια επιβολής της προσωπικής γνώμης του καθηγητή.
Όσο για την ιστορία, κανείς δε μπορεί να καυχηθεί ότι κατέχει την απόλυτη ιστορική αλήθεια, παρά μόνο αυτοί που έζησαν γεγονότα και τα γνωρίζουν από πρώτο χέρι.
Η ιστορία εμπεριέχει δύο είδη ψέματος!
Την προσωπική εμπειρία που σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα από τη θέση που τα ζεις (για τους αυτόπτες μάρτυρες) άρα υποκειμενικά και τη σκόπιμη αλλοίωση που γίνεται για πολιτικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους. Άρα για να μάθει κανείς την αντικειμενική αλήθεια θέλει πολύ ψάξιμο και διασταύρωση πολλών στοιχείων, χωρίς δογματισμό και εμπάθεια. Και πάνω από όλα, κατά τη γνώμη μου, ένα συνδυασμό στοιχείων και λογικής. Είναι πολύ ενδιαφέροντα τα συμπεράσματα που βγαίνουν από ένα τέτοιου τύπου ψάξιμο...
Τα περιστατικά δεν τα γνωρίζω και δε μπορώ να εκφέρω γνώμη ειδικά για αυτά πάντως δεν έχω λόγο και να τα αμφισβητήσω. Σ' αυτή τη χώρα δε με εκπλήσει τίποτα πια!
Αμφιβάλλετε ότι πολλές φορές ο πειρασμός της άσκησης εξουσίας από δασκάλους και καθηγητές μπορεί να αγγίξει τα όρια που επισημαίνετε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΘυμάμαι ότι ως μαθήτρια, θεωρούσα αδιαμφισβήτητη την εγκυρότητα της διδασκαλίας που δεχόμουν στο σχολείο. Πέρασαν χρόνια μέχρι να καταλάβω (σοκαρισμένη) ότι πολλά από αυτά που έμαθα ήταν για τα μπάζα.
Συχνά οι δάσκαλοι, ξέροντας τη δύναμή τους, θεωρούν ότι λόγω θέσης έχουν την άδεια να καθορίζουν τις συνειδήσεις των μαθητών τους και την εξέλιξή τους.
Εμένα δεν με πολυενδιαφέρει ποιος ήταν ο φορέας ή ο παράγοντας που άσκησε την κριτική στη δράση του δασκάλου, αρκεί να υπάρχει κινητικότητα γύρω από τα θέματα εκπαίδευσης. Με ενδιαφέρει όμως πολύ να ξέρει ο δάσκαλος ότι αυτά που λέει τα ακούν παιδιά υπό διαμόρφωση και ότι η δική του θέση είναι να κρατάει μια συνειδητή απόσταση από την υποκειμενική του γνώμη κατά την άσκηση του λειτουργήματός του. Με λίγα λόγια να προσφέρει τη γνώση και να εξασκεί το κριτικό πνεύμα και όχι να προκαθορίζει την ίδια την κρίση των παιδιών.
Και ίσως σωστά λέτε ότι δεν θα έπρεπε να καταργούνται οι αρμοδιότητες, αλλά έχετε έρθει τελευταία σε επαφή με δασκάλους και καθηγητές για να διαπιστώσετε το επίπεδο της επαγγελματικής αυθεντίας ορισμένων από αυτούς;
Εγώ προσωπικά δεν αμφιβάλλω, όχι. Αλλά αυτό γινόταν πάντα και δεν μπορεί να αποφευχθεί, γιατί ο δάσκαλος-οποιαδήποτε βαθμίδας- είναι άνθρωπος με υποκειμενισμούς και εμμονές. Και εγώ στη σχολή είχα εναν καθηγητή σε μάθημα φιλοσοφίας που μας δίδασκε για τη Σχολή της Φρανκφούρτης, επειδή προφανώς ήταν θιασώτης του συγκεκριμένου Ρεύματος (να'να καλά ο άνθρωπος. Από αυτόν έμαθα για Μαρκούζε, Αντόρνο κτλ). Τώρα, από εκεί και πέρα, η αντικειμενικότητα πρέπει να είναι ο στόχος των δασκάλων, όσο περισσότερο γίνεται, όσο περισσότερο μπορούν. Παίζει βέβαια ρόλο και το προς τα που θέλει να σε οδηγήσει ο καθένας, ακόμα κι αν δεν είναι αντικειμενικός. Φέρνω ένα χοντρικό παράδειγμα: στο κεφάλαιο της Υποδούλωσης των Ελλήνων από τους Τούρκους, ο ένας δάσκαλος υπερτονίζει τα δεινά και τα μεταφέρει στη σύγχρονη εποχή ως κριτική για την Τουρκία, ενώ ο άλλος δάσκαλος μιλάει για τα δεινά, αλλά προσπαθεί να αποσυνδέσει τη σύγχρονη εποχή από το παρελθόν, εγώ προσωπικά θα προτιμήσω τον δεύτερο. Ο λόγος είναι ότι ο δεύτερος προσπαθεί να ερμηνεύσει τα γεγονότα αποδίδοντάς τα στην ιστορική περίοδο που ανήκουν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τα άλλα, η παιδεία σχεδόν πάντα ήταν Κρατική Υπόθεση (όχι Δημόσια) και μάλιστα πολύ σημαντική. Φτιάχνει Ηλίθιους Υπηκόους που πιστευουν πως ο Γερμανός σήκωσε το λάβαρο της Αγίας Λαύρας και άλλα πολλά εμπριμέ.
Πέρα από όλα αυτά πάντως, έχουν το δικαίωμα πολιτικοί φορείς να εμπλέκονται τόσο άμεσα στο διδασκαλικό έργο; Δεν είμαι καθόλου σίγουρος...
Υπό την έννοια ότι ο πολιτικός φορέας αυτό που θα επιδιώξει θα είναι να μην εμποδίζεται η δική του επιρροή στα πράγματα, μπορεί να θεωρηθεί μέχρι και ανήθικο. Όμως δεν μπορώ να παραβλέψω ότι ένας πολιτικός φορέας εκπροσωπεί μια κοινωνική ομάδα η οποία εκφράζεται μέσα από αυτόν και με τη σειρά της μπορεί με αυτόν τον τρόπο να παρεμβαίνει στα πράγματα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αντίρρηση νομίζω βρίσκεται στο είδος της σχέσης. Μας απωθεί η ιδέα να παρεμβαίνουν σε όλα οι πολιτικοί φορείς, ξεχνώντας ότι αυτοί, ανεξάρτητα από τις συμφωνίες ή τις διαφωνίες μας μαζί τους, είναι κομμάτια της έκφρασής μας, έτσι όπως εμείς οι ίδιοι την έχουμε ορίσει. Οπότε αν δεν ήταν πολιτικοί οι φορείς, θα ήταν κοινωνικοί. Συχνά οι σύλλογοι γονέων παίρνουν τέτοιες πρωτοβουλίες, μόνο που ακόμα κι αυτοί δρουν σύμφωνα με τις πολιτικές πεποιθήσεις της πλειοψηφίας τους και ίσως γι' αυτό, (ή ίσως επιπλέον) το κύρος τους εύκολα αμφισβητείται :)
"Μας απωθεί η ιδέα να παρεμβαίνουν σε όλα οι πολιτικοί φορείς, ξεχνώντας ότι αυτοί, ανεξάρτητα από τις συμφωνίες ή τις διαφωνίες μας μαζί τους, είναι κομμάτια της έκφρασής μας, έτσι όπως εμείς οι ίδιοι την έχουμε ορίσει. Οπότε αν δεν ήταν πολιτικοί οι φορείς, θα ήταν κοινωνικοί."
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτοί δεν είναι πολιτικοί φορείς, είναι μαφιόζοι. Εμένα προσωπικά δε με εκφράζουν και κατά τη γνώμη μου άλλο πράγμα οι πολιτικοί φορείς και άλλο οι κοινωνικοί. Οι πολιτικοί φορείς, ουσιαστικά δεν εκφράζουν κανέναν, εκτός από την ημέρα των εκλογών, και για τότε ακόμα αμφιβάλλω. Δεν μπορούν να σταθούν ως κοινωνικοί οι πολιτικοί φορείς και δεν είναι κομμάτια της έκφρασής μας, γιατί η μορφή αυτή της έκφρασης, μας έχει δοθεί, είναι ετεροκαθορισμένη, είναι η κυρίαρχη, δεν την έχουμε αποφασίσει εμείς, δεν έχει προέλθει από σκέψεις ή διαφωνίες μας.
Όμως εγώ δεν μιλάω για την ιδανική ατομική έκφραση, αλλά για την έκφραση που λες κι εσύ, αυτή που μας έχουν φορέσει καπέλο. Μόνο που εγώ λέω ότι αφού την αποδεχόμαστε, είναι αντικειμενικό ότι μας εκπροσωπεί. Αν ήταν όπως τα λες, οι εκλογές δεν θα έδιναν αποτέλεσμα και επειδή το θέμα που συζητάμε δεν αφορά ανθρώπους που έχουν απορρίψει το σύστημα, είναι δεδομένο ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό οι πολιτικοί φορείς πραγματικά εκφράζουν μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων.
ΑπάντησηΔιαγραφή